بهره گیری از روش کریجینگ در ارزیابی وضعیت شوری و سدیمی: مطالعه موردی، خاک های اطراف دریاچه طشک و بختگان، استان فارس

با توجه به گسترش وسیع خاک‌های دارای املاح در ایران و تاثیر آنها بر عملکرد محصولات کشاورزی، شناسایی این زمین ها از اهمیت زیادی برخوردار است. برای رسیدن به این شناخت و آگاهی از وضعیت تغییرپذیری مکانی این پدیده زیست محیطی، نیاز به تهیه نمونه های زیادی بسته به وسعت این نوع خاک‌ها می‌باشد که مستلزم صرف زمان و هزینه زیاد است. بنابراین، احتمالاً بتوان با بهره گیری از فناوری ها و علوم مختلف، ضمن در نظر گرفتن محدودیت‌های اقتصادی و زمانی، اطلاعات مناسبی را از منطقه مطالعاتی به دست آورد. بدین منظور، در بخشی از زمین های دشت ارسنجان، استان فارس (8062 هکتار)، نقشه های شوری و سدیمی خاک با استفاده از روش کریجینگ معمولی در دو عمق 5-0 و 50-0 سانتی متر تهیه و مورد ارزیابی قرار گرفت. تحلیل زمین آماری داده های شوری (122 داده) نمونه برداری شده به روش شبکه ای منظم، موید آن بود که همبستگی مکانی این داده ها در عمق 50-0 سانتی متر و 5-0 سانتی متر از نوع متوسط است. مقدار mbe تخمین داده های شوری و سدیمی موید بیش برآوردی در هر دو روش کریجینگ بود. پس از ارزیابی دوجانبه داده های تخمینی و واقعی، جذر میانگین مربعات خطا در روش کریجینگ معمولی برای داده های شوری در اعماق 5-0 و 50-0 سانتی متر به-ترتیب 85/27 و 56/17 و برای داده های سدیمی، 83/12 و 34/12 نتیجه شد. در روش کوکریجینگ از درجات روشنایی تصویر سنجنده liss-iii به عنوان متغیر کمکی در تخمین شوری عمق 5-0 سانتی متر استفاده گردید. در این روش دقت بهتر نسبت به روش کریجینگ معمولی مشاهده نشد. ارزیابی نقشه های شوری و سدیمی نشان داد که در هر دو عمق، شوری و سدیمی خاک در مجاورت دریاچه از مقادیر بالایی برخوردار می باشد. در شمال منطقه، کشاورزی آبی محصولاتی نظیر یونجه، گندم و جو وجود دارد، لذا به نظر می رسد استفاده از آب با کیفیت نامطلوب باعث گرایش خاک های این منطقه به معضل شوری و سدیمی شده است.