ترجمه فرهنگی در ادبیات نمایشی دوران پهلوی اول و دوم (1330-1300) با نگاهی به دو نمایشنامه از رفیع حالتی و معزالدیوان فکری

رفیع حالتی و معزالدیوان فکری دو نمایشنامه‌ نویس ایرانی دوران پهلوی هستند که در آثار خود متون مختلفی را از زبانهای خارجی به فارسی ترجمه فرهنگی کرده‌اند. بنابراین با هدف مطالعه چگونگی «کنش» ترجمه فرهنگی این دو نمایشنامه‌نویس در دو نمایشنامه «اصفهانی چلمن» از حالتی که ترجمه‌ای فرهنگی از «یک نوکر و دو ارباب» کارلو گلدونی است و نمایشنامه «عبدالله» از فکری براساس نمایشنامه «ارنانی» ویکتورهوگو مورد بازخوانی قرار می‌گیرد. پژوهش با هدف کاربردی و روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه‌ای براساس روش کیفی و ماهیت آمیزه‌ای از دو روش توصیفی-تحلیلی و تطبیقی فراهم شده است که به این سوال پاسخ دهد. حالتی و فکری در راستای جذب و طرد فرهنگی دوران خود در رویارویی با متون غربی چگونه عمل کرده اند. در نتیجه با وجود کمبودهای هر دو اثر، بحث حالتی در جایگزینی عناصر فرهنگی «خودی» نسبت به «دیگری» از فکری موفقتر به نظر می‌رسد. عناصر بسیاری در گفت‌وگو با سپهر فرهنگی مقصد در کار حالتی ترجمه شده است؛ اما در کار فکری  متن مقصد در مرز باقی می‌ماند و فکری عناصر جایگزین متناسبی برای متن مبدا ندارد. 

cultural translation in dramatic literature of the first and second pahlavi eras (1300-1330 sh) with a look at two plays by rafi halati and moez al-divan fekri

rafi halati and moez al-diwan fakhri are two playwrights of the pahlavi era who have tried to adapt many of their works and present western works from this point of view on stage for iranian audiences. this happens at a time when iran tries not to act passively in dealing with western theater and achieve a self-imposed image of this form of theater. in the moscow-tartu school of cultural semiotics, what the state and thought have addressed in their practice is called cultural translation. therefore, to show the action of these two playwrights as the theoretical basis of cultural semiotics, and according to the method that this form of semiotics provides, the amount of cultural accept and ignore in the texts will be studied. as a study example, the two plays esfahani cholman from halati, which is a cultural translation of one servant and two masters by carlo goldoni, and the play abdullah from fekri based on the play ernani by victor hugo are reread. this research, which is based on the practical purpose, based on the method of collecting library information, based on the qualitative method, and based on the nature of a mixture of two descriptive and comparative methods, try to answer the question of a state of mind to accept and how has the cultural ignore of their time acted in the face of western texts? this research aims to find and clarify a part of the history of iranian dramatic literature based on the method of cultural semiotics.