جستاری در باب ضرورت سنجش، تامل و بازنگری در بارۀ اصطلاح «نمایشنامه» با تاکید بر گفتمانهای نو در مطالعات تئاتر و هنرهای دراماتیک

اصطلاح نمایشنامه یکی از واژگان کلیدی، پربسامد و کاربردی در حوزۀ دانش مطالعات تئاتر، ادبیات دراماتیک و هنرهای نمایشی است. این واژه، که پس از تحولات زبانی ازپی تاسیس دانشگاه تهران و فرهنگستانِ اول به‌ جای واژۀ دخیل و بیگانۀ پی‌یس در گفتمان هنرهای نمایشی گزیده شده است باتوجه به گفتمانهای نو در تئاتر معاصر مثل تئاتر قساوت، نظریۀ اجرا و تئاتر پست‌دراماتیک، که بر تمایز آشکار دو پدیدۀ تئاتر و نمایش تاکید می‌کند از نظرگاه اصطلاح‌شناختی برای بیان مفاهیم علمی، ناکارآمد و نامناسب به‌نظر می‌رسد؛ از این رو این پژوهش با شیوه تحلیلی-توصیفی و با استفاده از نگرشهای فلسفی، ضمن بررسی جنبه‌های مختلف «اصطلاح» از نظرگاه اصطلاح‌شناسی و مبانی زبان‌ فلسفی به کاستی‌های این واژه پرداخته و  تبارشناسی آن را مورد واکاوی قرار داده است؛ در نهایت با درنظر گرفتن اهمیت بازنگری در اصطلاحات علمی و تخصصی، اصطلاح جایگزین «تئاترنوشت» را پیشنهاد کرده است.

an essay on the necessity of evaluating, reflecting and revising the persian term namayeshnameh with emphasis on new discourses in theater studies and dramatic arts

the persian term namayeshnameh meaning the play, is one of the key, frequent, and functional words in the knowledge field of theater studies, dramatic literature, and performing arts, which was created and coined instead of the foreign french word la pièce after the iranian linguistic change and revisions by the first academy for the persian language founded on 1935. according to the new discourses on contemporary theater such as the theory of performance, the theater of cruelty, and post-dramatic theater, which emphasize the clear distinction between the two phenomena of the theater and the spectacle, this coined term, which is allied with the persian word namayesh meaning spectacle, seems terminologically ineffective and inappropriate in expressing the scientific, epistemological or philosophical concepts in persian language and will produce misunderstandings and misconceptions in scientific or philosophical discourses. therefore, this reflective investigation, with a descriptive-analytical method and by using philosophical attitudes, while examining various aspects of term from the point of view of terminology and the foundations of philosophical-scientific language, has addressed the shortcomings of this word and also analyzed it with genealogy; finally, taking into account the importance of revising the scientific and specialized terms, the alternative term teatrenevesht has been proposed.