گونۀ ادبی صلوات‌خوانی در ادب عامه

یکی از گونه‌های ادبی شعر عامه صلوات‌خوانی است که به منظور تبرک‌بخشی و توسل به اولیای دین در موقعیت‌ها و مراسم مختلف خوانده می‌شود و مخاطب را به فرستادن صلوات فرا می‌خواند. غالباً این اشعار را تحت تاثیر موقعیت اجرای آنها زیر عنوانهای دیگر قرار می‌دهند؛ برای مثال آنها را شعر کار، چاووشی یا سحری‌خوانی در نظر می‌گیرند حال اینکه هر یک گونه‌ای متمایز و مستقل است. در این مقاله درصدد پاسخ به این پرسش هستیم که صلوات‌خوانی از دید ژانرشناسی چگونه شعری است و چه ویژگیهایی دارد. با در نظر گرفتن مطالعات ژانری ویژگیهای متنی و برون‌متنی این اشعار بررسی شد؛ ویژگیهایی همچون ساختار، محتوا، کارکرد و چگونگی تعامل میان سرخوان و مخاطبان. در منابع مکتوب نمونه‌های اندکی از صلوات‌خوانی وجود دارد؛؛ اما در همین نمونه‌های اندک، ساختار و ویژگیهای واحدی به چشم می‌خورد که می‌توان بر اساس آنها صلوات‌خوانی را یک گونۀ ادبی مستقل به شمار آورد. 

the literary genre of salavāt-khāni in folk literature

similar to classic literature, there are several different literary genres in folk literature. some of these genres belong only to folk literature, this is while others belong to both folk and classical literatures. it is an essential task to identify each one of these genres. salavāt-khāni is one of the folk poetries which intend to recall the sanctity of the saints on different occasions by inviting the audience to salute the saints at certain moments. poems of this type are usually classified according to the occasions they are being used. for instance, they are known as worksong, chavoshi, or sahari-khani, this is while each one of these examples belongs to a different genre. consequently, the goal of this paper is to investigate the characteristics of salavāt-khāni. to this end, generic studies are used to study the internal and external features, such as structure, content, mode, function, and the specific interaction between the orator and the audience. there are only a few cases of salavāt-khāni which are recorded in manuscripts. however, these limited cases are enough to prove salavāt-khāni as an autonomous literary genre according to its unique structure.