معرّفی نسخه خطی گنجینه راز با تامّلی در سه بیت از خمسه نظامی در این نسخه و مقایسه آن با شروح در دسترس

نسخهخطی گنجینه راز، اثر اویس‌بن ‌غیاث‌الدّین محمّد رستم‌داری از نویسندگان قرن دهم هجری در دوره صفویه است. نام او در تذکره‌ها نیست. تنها اثر وی در فهرست نسخ خطی، گنجینه راز است. رستم‌داری در این نسخه به شرح ابیاتی از خمسه نظامی و سه قصیده از دیوان ناصر خسرو، تفسیر آیه 35 از سوره نور و آیه 172 از سوره احزاب پرداخته‌ است. در این مقاله ضرورت کتابتِ گنجینه راز در عصر صفویه، معرّفی نسخه‌ها، تحلیل و مقایسه یک بیت از مخزن الاسرار و دو بیت از خسرو و شیرین نظامی درگنجینه راز با شروح در دسترس آمده‌ است. نتایج مقاله این است که صورت ظاهری برخی ابیات در این نسخه با ضبط‌های موجود اختلاف دارد. تصوّر رابطه عاشقانه یین تذرو و سرو صحیح به نظر نمی‌آید؛ زیرا در ابیاتی که در قالب مثنوی است  بنا به ضرورت و کمبود قافیه تذرو و سرو با هم قافیه شده‌ است یا تذرو و سرو اسم شخص ‌است.علاوه بر اینها در برخی ابیات به ضعیف بودن، خرامان رفتن و زیبایی پرهای تذرو اشاره شده‌ است. در دو بیت خسرو و شیرین جَفته نهادن فعل مُرکب و به معنی بدل نهادن و مبادله کردن است و گربه‌بید در هیچ یک از متون کهن نظم و نثر فارسی نیست و در زبان فارسی ریشه ندارد.

introduction to the manuscript version of ganjina raz with a reflection on three verses of khames nizami in this version and comparing it with available explanations

ganjinh raz manuscript is the work of owais ibn ghiasuddin mohammad rostamdari, one of the writers of the tenth century ah in the safavid period. his name is not in the notes. his only work in the list of manuscripts is ganjinh raz. in this version, rostamdari describes verses from khamsa nezami and three poems from the divan of nasser khosrow, the interpretation of verse 35 from surah noor and verse 172 from surah al-ahzab. in this article, the necessity of writing ganjinh raz in the safavid era, introducing the manuscripts, analyzing and comparing one bit of makhzan al-asrar and two bits of khosrow and shirin nezami in ganjinh raz with the available explanations are provided. the results of this article are that the appearance of some verses in this version differs from the existing recordings. the idea of ​​a romantic relationship between tazhrv and sahrv does not seem correct. because in the verses that are in the form of masnavi, according to the necessity and lack of rhyme, tazhrv and sarhv have been rhymedtogether. or it is the name of a person. in addition, in some verses, it is mentioned that it is weak, crooked, and the beauty of tazhrv feathers. in the two verses of khosrow and shirin, japheth nahadan is a compound verb and means to exchange and exchange, and gorbehbid is not in any of the ancient texts of persian poetry and has no roots in persian