تخاصم گفتمانی در رمان جنگ

هدف این پژوهش بررسی تخاصم گفتمانی در رمان جنگ است. به این منظور در گام نخست، گفتمانهای متخاصم شناسایی، و سپس فضای تخاصم و غیریت سازی میان گفتمانهای بازنمایی شده در رمانهای شاخص جنگ بررسی شده است. پاره ای از غیریت سازی در این رمانها به دشمن خارجی (عراق) معطوف است. در این فرایند در خوانشی مبتنی بر باورهای ایدئولوژیک گفتمان انقلاب اسلامی، دشمن عراقی به عنوان گروه کافران غیریت سازی شده است. افزون بر این با تمرکز بر تجهیزات دشمن از نیروی انسانی آنها عاملیت زایی شده است. در دیگر سو، گفتمان لیبرال و گفتمان ناسیونالیسم قومیت گرا به عنوان گفتمان های متخاصم داخلی، غیریت سازی شده است. گفتمان لیبرال می کوشد با تکیه بر شعار تخصص گرایی، اندیشه بسیج عمومی را واسازی کند و با تضعیف نیروهای بسیجی و مردمی، هژمونی گفتمان غالب را بشکند. گفتمان ناسیونالیسم قومیت گرا نیز با طرح ارزشهای قومی در برابر منافع ملی، می کوشد ارزشهای قومی را جانشین نشانه های ملی کند و یا آنها را برتر بنشاند. در نهایت، گفتمان انقلاب اسلامی هژمونیک شده و توفیق یافته است که گفتمانهای متخاصم را به حاشیه براند و گاه نیز با مداخله هژمونیک گفتمانهایِ غیر را سرکوب کند.

discursive antagonism in war novels

the present study aimed to investigate the discursive antagonism in war novels. to this end, first antagonistic discourses were identified, and then the antagonistic atmosphere and otherness between the discourses represented in the war novels were analyzed: otherness in such novels focuses in part on the foreign enemy (iraq). in this process, the iraqi enemy is othered as a disbeliever in an ideological reading based on the discourse of the islamic revolution of iran. moreover, there is a tendency towards focusing on the enemy’s arms, hence neglecting the agency of its human forces. on the other hand, the liberal and ethnic nationalist discourses are othered as the domestic antagonistic discourses. the liberal discourse strives to deconstruct the idea of public mobilization by using the specialization slogan and defeat the hegemonic dominant discourse by weakening public mobilization. by juxtaposing ethnic values against national interests, the ethnic nationalist discourse strives to substitute ethnic values for national identity markers or give priority to the former. finally, the islamic revolutionary discourse becomes hegemonic, succeeding to marginalize the antagonistic discourses, or suppressing the other discourses by its hegemonic interference at times.