دوگانۀ رمانتیک کلاسیک تصویرپردازی طبیعت در سوگ‌سروده‌های دفاع مقدس (با تکیه بر اشعار سال‌های 1359-1363)

یکی از ویژگیهای سبکی سوگ‌سروده‌های دوره نخست دفاع مقدس (1359 1363) تصویرپردازی طبیعت است که به اقتضای موضوع سوگ و رثای شهید از بلاغت سنتی فراتر می رود و با مکتبهای ادبی جهان پیوند می خورد از این رو ریشه یابی نگرش شاعران به تصویرپردازی طبیعت و تعلق آن به مکاتب ادبی، مسالۀ محوری این پژوهش است. با بررسی ماهیت تصویرپردازیها در سوگ سروده های سالهای نخست جنگ، تلفیقی از ویژگی ای دو مکتب رمانتی سیسم و کلاسی سیسم آشکار شد که می توان آن را ماهیت دوگانه رمانتیک کلاسیک طبیعت در سوگ سروده های دفاع مقدس نامید. این ویژگیها عبارتند از «طبیعت به‌مثابۀ سوگوار (صاحب‌عزا)»، «طبیعت به‌مثابۀ اعتباردهنده به شهید»، «طبیعت به‌مثابۀ اعتبارگیرنده از شهید» و «طبیعت به‌مثابۀ فضاساز» که ریشه در کارکرد رمانتیک طبیعت دارند و «تقلید از طبیعت»، «تقلید از قدما»، «آموزنده بودن و خوشایندی»، «وضوح و روشنی» و «برازندگی» که به مولفه های کلاسی سیسم متعلق اند. دلیل این دوگانگی، پیوند رویکرد سنت گرا و حقیقت نگر با رویکرد عاطفی است که شاعران دفاع مقدس در سوگ سرایی شهدای جنگ با آن رویارو بوده اند و آن را برای بیان و انتقال تاثیرگذار حالات سوگوارانه خود به خواننده برگزیده اند. 

the romantic-classic duality of nature images in the elegies of the holy defense (case study: the poems of 1980 to 1984)

one of the stylistic features of the elegies of the first period of the holy defense (1980-1984) is the imagination of nature, which goes beyond traditional rhetoric due to the subject of mourning of the martyr, and is connected with the literary schools of the world. by collecting all the elegies of the first years of the war that have been published in the collection of poets’ poems and studying the function of nature in images, a combined nature was revealed that can be called a romantic-classical duality. among the romantic functions of nature in elegies are “nature as a mourner”, “nature as a creditor to the martyr”, “nature as a credited by the martyr” and “nature as a part of setting”. among the classicism components, “imitation of nature”, “imitation of the ancients”, “instructiveness and pleasantness”, “clarity”, and “decorum” are noteworthy. this duality is the result of linking the traditionalist and truth-seeking approach with the emotional approach that the poets of the holy defense have faced in mourning the martyrs of the war, and have chosen it to express and effectively convey their mourning states to the reader.