«شیر» در منظومه‌های حماسی ایران

«شیر» یکی از نقش آفرینان است که در شاهنامه فردوسی بارها از آن نام برده شده و مضامین و بنمایه هایی را به خود اختصاص داده است. روشن است که همه مضامین مربوط به شیر از شاهنامه بر نمی آید و استقصای تامّ دراین باره بدون بررسی دیگر منظومه‏های حماسی، که پس از شاهنامه سروده شده اند، ممکن نیست.برای درک همه مضامین و اشارات مربوط به «شیر»، بررسی شاهنامه و ده منظومه‏ حماسی پس از آن (بانوگشسپ نامه، برزونامه، بهمن نامه، جهانگیرنامه، سامنامه، شهریارنامه، فرامرزنامه، کک کوهزاد، کوش نامه و گرشاسپ نامه) ضروری می نمود که این مقاله پس از بررسی آنها مهمترین بنمایه های اساطیری- حماسی و آیینی این جانور را استخراج، طبقه بندی و تحلیل کرده . این بنمایه ها عبارت است از: شیر کپّی، شیر سپاهی، چرم شیر و رزم افزار، توتم شیر، شیراوژنی، پیکرینگی شیر، آیین شیر پرستی، نگه بانی از دخمه و گنج، طلسم شیر، تعابیر نجومی شیر، کودک و شیر.    

“Lion” in Iranian Epical Compositions

   Akbar Shamiyan Sarukalaei, PH.D.Maryam Rezaeie avval Abstract:‘Lion’ is one of symbols of creation that has often mentioned in Shahnameh of Firdausi with varying topics and themes. It is evident that topics related to lion do not come from Shahnameh alone hence; its complete inquiry is not possible without reviewing other epical compositions followed Shahnameh.In order to understand all topics and indications related to lion, it is necessary to study Shahnamed and 10 other epical compositions (such as Gashesp Nameh, Borzunameh, Bahman Nameh, Jahangir Nameh, Sam Nameh, Shehryar Nameh, Faramarz Nameh, Kak Kuhzad, Kush Nameh and Girshasp Nameh). After reviewing them, this paper has extracted, classified and made an analysis of the most important mythological-epical and ceremonial themes of this animal. These themes include kepi lion, soldier lion, lion leather and fighting tool, totem lion, portrait lion, and rules of lion worshipping, guardian of tomb and treasure, magic lion, astrological explications of lion, child and lion.