تاویلات مولوی از داستانهای حیوانات (بررسی 53 داستان حیوانات و تاویلات آن در مثنوی)

این مقاله به بررسی هدف مولانا از بیان داستانهای حیوانات می پردازد و تاویلهای خاص او را در این داستانها نشان می‌دهد. بیش از 50 حکایت در مثنوی با بهره گیری از حیوانات شکل گرفته و مولوی تقریبا از38 نوع حیوان برای تاویل افکار و اندیشه هایش استفاده کرده است. این حیوانات شامل پرندگان، حیوانات وحشی، اهلی، دریایی و حشرات و... هستند. خر در 7 و باز،شیر، گاو وسگ هرکدام در 5 داستان بیشترین بسامد را دارند. درمیان 38 شخصیت حیوانی مذکور،5/31 درصد پرندگان،5/39 درصد حیوانات وحشی و صحرایی،16درصد حیوانات اهلی و خانگی،5درصد حشرات و 8درصد حیوانات دریایی وجود دارند.از نمادگشایی این داستانها حدود 76 تاویل- که اغلب مربوط به خداوند، انسان کامل، انسان زمینی و اوصاف ذمیمه اوست- به دست می‌آید. عمده این تاویلها به مفاهیم ارزشمندی  پایان می پذیرد؛ مانند داستان روح انسان، مرگ و معاد و رستاخیز، داستان حضرت حق و اولیا و انبیا و مخالفان آنها، برتری حواس باطن بر حواس مادی و ظاهری، نگه داشتن خداوند بندگان شایسته خود را، آداب دعا کردن، مقایسه عارفان و ظاهربینان و دهها مفهوم ارجمند دیگر. مولانا در تاویلات خود از این داستانها مفاهیم عمیق عرفانی و معانی پیچیدهحکمت بشری را طرح می کند. در بسیاری از مواقع این مفاهیم و تاویلات بر داستان غلبه پیدا می‌کند و مولانا پس از بیان آنها دوباره به داستان برمی‌گردد و بارها بیان می‌کند که این قصه‌ها و تمثیلها نمی‌تواند آن مفاهیم عمیق را برتابد و خود از عجز تمثیل و داستان مطرح شده در بیان آن معانی اظهار شرمساری می‌کند.در این پژوهش حیوانات و تاویلات مولوی از آنها دسته بندی شده، بسامد و تکرار آنها معلوم گردیده، سپس با ارائه نمودار و جدولهایی، نتایج تحقیق عینی و ملموستر نشان داده شده است.  

Molavi’s Interpretations of Fables (An Analysis of 53 Fables and their Interpretations in the Masnavi)

 Nabilu.A.,PH.D.Abstract:This articles is concerned with Molavi’s aim in telling fables and shows his special interpretations there. Over 50 tales in the Masnavi draw on animals, and Molavi has used some 38 types of animals in the interpretation of his thoughts and ideas including birds, beasts, domestic animals, sea creatures, insects, etc. Donkey has the highest frequency of occurrence in 7 stories, while lion, cow and dog have the most frequent recursion in 5 stories each. Of the 38 animal characters, 31.5 percent are birds, 39.5 percent are beasts, 16 percent are domestic animals, 8 percent are sea creatures, and 5 percent are insects.   Through the decoding of symbols in these tales, some 76 interpretations are retrieved, most of which are concerned with God, perfect man, and worldly man, as well as his bad personality traits. Most of these interpretations end with valuable notions, such as the story of man’s soul; death, the hereafter, and the resurrection; the story of God and the prophets and their opponents; the supremacy of inner senses over outer senses; the divine support for God’s good worshippers; the rituals of praying; a comparison of mystics and those fond of appearances; and dozens more great notions. In his interpretation of these stories, Molavi explains profound mystical ideas and complex notions of human knowledge. In many cases, these notions and interpretations somehow replace the story, and then Molavi goes back to the story saying over and over again that the tales and allegories fall short of reflecting those profound notions; he shows a sense of pity at these devices’ failure to capture those ideas.   This study classifies the animals named in the Masnavi as well as Molavi’s own interpretation of them, plus their frequency of occurrence. The results are shown through the use of graphs and tables.