نقد و تحلیل حکایات کرامتهای مولانا در رساله سپهسالار

کرامات به اعمال خارق‌ عادتی گفته می‌شود که از اولیا سر می‌زند. از روزگاران گذشته تا امروز، حکایات فراوانی درباره کرامات از اولیا نقل و شایع شده که یکی از دلایل عمده آن، کرامت خواهی و کرامت‌جویی کسانی بوده است که داستانهای کرامتی را با آرزوها و خواسته‌های خود هماهنگ دیده‌‌اند. از دلایل دیگر رواج آن می‌توان به بیان کرامات در قالب داستانهای جذاب اعتقادی مردم به مشایخ و بزرگان اهل معنا اشاره کرد. فریدون بن احمد سپهسالار که چهل سال مرید و ملازم مولانا بوده، چهل حکایت از کرامات مولانا در بخش کرامات رساله خود آورده است. نقد و بررسی این حکایات نشان می‌دهد که هرچند حدود یک چهارم آنها فاقد درونمایه‌های کرامتی است، دارای ویژگیهای دیگری است که به اهداف کرامت‌ نامه‌نویسی کمک شایانی می‌‌کند. سایر حکایات نیز غالباً از نظر موضوع و ساختار با اصول و معیارهای داستانپردازی و نقد ادبی مطابقت دارد و از ارزش ادبی ویژه‌ای برخوردار است. از سوی دیگر چون در حکایات کرامتی رساله سپهسالار تا حد امکان، اصول واقعگرایی رعایت شده، کرامات نقل شده در این کتاب واقع‌نما و باورپذیر شده و از نظر اصول و شگردهای داستانپردازانه نیز ارزش و اهمیت ویژه‌ای یافته است. تطبیق بعضی از حکایات سپهسالار با قواعد ریخت‌شناسی داستانهای پریان نشان می‌دهد که این حکایات با ساختار حکایات پریان نیز سازگار است. همین ویژگیها سبب شده است که مناقب‌نامه‌نویسان بعدی مولانا همه از حکایات رساله سپهسالار بهره بجویند.   

Analysis and Criticism of Mawlana’s Generosities in Rumi's Sepahsalar Treatise

 Gh. Gholam-Hoseinzadeh.PH.D.AbstractGenerosities are the supernatural action done by saints and infallible figures. From long ago,a lot of anecdotes have been narrated about the saints’ generosities. One of the main reasons for this matter is people who were eager for generosity as they realized that stories on generosity coordinate with their wishes. Among other reasons relating to its popularity, we can point to present generosities in form of people’s interesting and alluring convictional stories in patriarches life. Fereidun-Ebne-Ahmad Sepahsalar, who was Mowlana’s disciple and companion for fourty years, has narrated fourty anecdotes about Mowlana’s generosities in his treatise; this part is in the chapter titled as the Generosities.The Study and criticism of these anecdotes indicates that although about a quarter of them lack generosity themes, they possess other features which help writers of this topic significantly. Most of the other anecdotes coordinate with the principles and the criteria of storytelling and literary criticism, regarding both subject and structure. On the other hand, since in Sepahsalar’s treatise principles of realism has been observed, the narrated anecdotes in this treatise are reliable and credible. So on the basis of techniques and principles of story telling,  they possess specific value and significance. Comparing some of Sepahsalar’s anecdotes with the principles of morphology in fairy tales indicates that these anecdotes coordinate with the structure of fairy tales too. These feature  led all of the writers of next generations writing about Rumi to use the anecdotes in Sepahsalars’ treatise.