تحلیل امید و یاس در اندیشه و داستانپردازی مولوی

داستانهای مثنوی از خوش‌بینی و امید سرشار است تا جایی که می‌توان گفت در نگاه مولوی امید، نشاط و شادی، امری جوهری و اصیل به شمار می‌رود. بنیاد روحی بشر بر امید و شادی سرشته شده و ناامیدی و اندوه بی‌نشاط و غم، اعتباری و عارضی و گذرنده‌ است. این پژوهش، که با روش اسنادی و از طریق استنباط از همه عناصر بویژه مضمونها و شخصیت‌پردازی داستانها صورت گرفته، حکایتگر این معناست که امید به گونه‌ای ناگسستنی با تار و پود اشعار مولوی گره خورده و تصاویر شعری او مملوّ از مفاهیم و مضامین امیدواری و لوازم مربوط به آن است و شادی و نشاط و غم‌گریزی در شعر او موج می‌زند. نگاه مولوی به طبیعت نیز امیددهنده است؛ حتی وقتی از پاییز سخن می‌گوید آن را حیات مجدد، رستاخیز روح و مقدمه بهار می‌داند و به همراه آن از بهار و رویش دوباره طبیعت دم می‌زند. در شعر او یاس و حزن و غم جایگاهی بنیادی ندارد. بررسی موسیقی بیرونی، میانی و کناری مثنوی معنوی نیز نشان می‌دهد که با شاعر امیدواری سروکار داریم؛ حتّی فراوانی اوزان پرجنبش و شاد و ابتکار و نوآوری در آفرینش اوزان نادر یا تازه در غزلیات شمس از ذهنی نشان دارد که به نوشدن و نوگفتن و امیدواری مایل است و ناامیدی را سترونی ذهن می‌داند.   

Analysis of Hope and Despair in Rumi’s Thoughts and Stories

  H. Qobadi.PH.D   F.KolahcianAbstract The stories in Mathnavi are full of optimism and hope; to the extend that it can be said Rumi believes that happiness and exuberance are regarded as original and essential issues.As a matter of fact the human spirit is based on hope, while despair, sorrow and misery, and sadness are phenomenal and temporary.This paper is written using the attributive method and reasoning; interpreting all the elements, specially the contents and characterization of the stories. It intends to reveal this concept; that hope fully exists in the depth of Rumi’s poetical stories in a manner that one fails to separate them from the essence of these works. Also the pictures in his poetries are full of concepts related to hope and its devices. In addition to the mentioned features, happiness, vitality and avoiding any sorrow is clear-cut in his poetries. Rumi’s view towards nature indicates hope too. Even when he speaks of Autumn, he regards it as rebirth, and resurrection of spirit and finally a preparation stage for Spring. Along with all that, Rumi relates to spring as the re-growth of nature. Despair, sorrow and sadness do not have a considrable share in his poetries. Studying the external, the internal and also the marginal music of Mathnavi Maanavi reveals that he is the poet of hope. Even abundance of intonation-emphasizing happiness and life in creating rare or new intonation- in Rumi’s Ghazals(sonnets), show a mind having tendency towards innovation, while he regards despair as a means for devastating the mind.                         .