انگاره‌ای نو برای تاریخ استعاره

استعاره از مهمترین صورخیال در بلاغت اسلامی و در عین حال یکی از مناقشه ‌برانگیزترین مباحث آن است. امروز به دلایلی نیازمند بازخوانی بلاغت اسلامی و بویژه سیر تکامل نظریه استعاره هستیم. در این راه با مشکلاتی از قبیل ترکیبی‌بودن مفهوم استعاره، تعدّد و گوناگونی تعاریف آن در تاریخ بلاغت، مشخّص نبودن مرزبندی دقیق آن با برخی صور خیال در ادواری از تکامل نظریّه استعاره و تطوّر غیرخطی مفهوم آن در تاریخ روبه‌روییم. در این نوشته کوشیده‌ایم با در نظرداشتن مشکلات یادشده، انگاره‌ای نو برای تکامل نظریه استعاره پیشنهاد کنیم و مبنایی نظری برای نگارش تاریخ استعاره بیابیم. در انگاره پیشنهادی، مفهوم ترکیبی استعاره به سه تلقّی «عربی»، «یونانی» و «جرجانی» تفکیک می‌شود و هریک از این تلقّی‌ها در روایتی مستقل از منظر تاریخی بررسی می‌شود. سپس در گزارشی نهایی، تکامل «استعاره اسلامی» را که حاصل سنتز و تعامل این سه تلقّی است، روایت می‌کنیم. این نوشته در حکم طرحی نظری برای نگارش تاریخ استعاره در بلاغت اسلامی است. 

A New Scheme for the History of Metaphor

  Naser-Qoli Sarli.PH.D Abstract    In the Islamic rhetorical discourse, metaphor counts as a significant literary figure of speech, which is also quite controversial. Today, we need to re-read the Islamic rhetoric due to some reasons and especially study the process of the theory discussing the completion of metaphor. However we face some problems in this path such as; the synthetic and combinative nature of the concept of metaphor, the diversity of definitions given on metaphor in the history of rhetoric, lack of a clear border in the definition of metaphor on one hand and its relation with some other figures of speech within the theory of ‘completion of metaphor’ in history, on the other hand. This essay intends to offer a new scheme for the theory of completion of metaphor with having all the mentioned obstacles in mind, finding theoretical principles for writing about the history of metaphor. In the suggested scheme, the combined concept of metaphor is separated into three ‘Arabic’, ‘Greek’ and Al-Jurjani’ perceptions and each of them is surveyed within an independent narration from a historical perspective. In the final report, the completion of the ‘Islamic Metaphor’ which results from the synthesis and interaction of the three mentioned perceptions is conveyed. This paper hopes to be a theoretical plot for writing the history of metaphor in Islamic rhetoric. .