افراسیاب، مظهر خشم و شهوت در شاهنامه

شاهنامه، اثری حماسی و حکمی، و متعلق به زمانی است که در کانون پربارترین زمانهای تلاقی فرهنگهای شرق و غرب در ایران قرار دارد. در این کتاب، حکمت و اساطیر و حماسه و تاریخ چنان در هم تنیده شده‌ که اثری جاودانی و تحسین‌برانگیز به وجود آمده است. حکمت فردوسی را هم از مضمونهای داستانهای شاهنامه می‌توان استنباط کرد و هم از آنجا که به صورت پند‌های حکیمانه آشکار در پایان داستانها تجلی می‌کند. برخی از این داستانها به جنگهای افراسیاب مربوط است. افراسیاب در شاهنامه از دیدگاه حکمت، نماینده دو نیروی بالقوه شرانگیز مفطور در سرشت انسان، خشم و شهوت است. سیمای افراسیاب در آثار اساطیری و تاریخی مقرون به شر‍ّ و بدی است. خواه به همین دلیل و خواه به دلیل اینکه فردوسی در گزارش شخصیت او در نمایش بدیها و شرانگیزیها مبالغه کرده باشد، نتیجه این است که او در شاهنامه شرانگیزترین شخصیت انیرانی است که گسترده‌ترین جنگ را علیه ایران به راه می‌اندازد. در این نوشته برای نشان دادن اینکه او نماینده دو نیروی خشم و شهوت است، سیمای او چنانکه در متون تاریخی و اساطیری انعکاس یافته با آنچه در شاهنامه آمده، مقایسه، و پندارها و گفتارها و کردارهای او، که همه در دشمنی با ایران و آمیخته با شر و فساد است در شاهنامه بررسی شده است. 

Afrasiab; Emblem of Anger and Lust in Shah-Nameh (by Ferdowsi)

  Ebrahim Ranjbar. PH.DAbstract:Shah-Nameh, a work enjoying wisdom and epic, belongs to an era which observed the richest cross-cultural events of the Eastern and Western cultures. In this work, wisdom, mythology, epic and history are so deeply intermingled within each other that an admirable masterpiece is created. Ferdowsi’s wisdom and insight can be realized through the stories in Shah-Nameh; added to the clear and frank advices conveyed at the end of stories. Some of these stories are related to Afrasiab’s wars. In Shah-Nameh Afrasiab virtually represents two potentially inherited evil forces in the nature of mankind; anger and lust.Afrasiab has a bad and evil image in mythological and historical works. Whether for this reason, or whether because Ferdowsi has exaggerated his evilness and badness in portraying his character, in Shah-Nameh he is the most evil character who starts out the greatest war against Iran. This research intends to show how he is the representative of anger and lust. For this purpose Afrasiab’s image, in historical and mythological texts and also in Shah-Nameh, are compared and his words and manners and behaviors, which is associated with evilness and corruption in relation to his hostility against Iran, is surveyed in Shah-Nameh.