بررسی دیدگاه‌های زبانی و ادبی سنایی (در چهارچوب نظریه یاکوبسن)

سنایی شاعری است که درباره چگونگی و ماهیت ادبیات و زبان، دیدگاه و نظر قابل توجهی دارد. تبیین این دیدگاه به شناخت بهتر فضای شعر در قرن پنجم و ششم کمک خواهد کرد. این پژوهش به بررسی دیدگاه‌های زبانی و ادبی او می‌پردازد. به همین منظور تحلیل عناصر اصلی ارتباط یعنی زبان، پیام (شعر)، فرستنده (شاعر) و گیرنده (مخاطب و خواننده) براساس نظریه فرایند ارتباطی یاکوبسن محور اصلی پژوهش قرار گرفت. سنایی به نقش معنا و الفاظ در زبان، ارتباط زبان با عقل و اندیشه و تاثیر زبان اشاره کرده است و در باب شعر به نو و دیرپسند بودن، تاثیر و جذابیت و انتساب آن به مبدا غیبی اعتقاد دارد. او هم‌چنین به رابطه شعر و سحر و برخاستن شعر از طبع و جان توجه دارد. از نظر او شعر باید با شریعت و حکمت همراه باشد. شاعر نیز باید دارای سبکی غریب و شگفت باشد و از کمال‌گرایی در شعر، تفکر و اندیشه، سحر و جادوی کلام، سخن متعهدانه، روانی طبع و تاثیر پیامبرگونه برخوردار باشد. از نگاه سنایی نظر و پسند خواننده و مخاطب، محترم است و تشویق او بر چگونگی سخن شاعر تاثیر می‌گذارد.   

Survey of Sanayi’s Linguistic and Literary Approaches (Based on Jacobson’s Theory)

 Alireza Nabilou, PH.D. Abstract  Among the poets, Sanayi has a prominent and considerable opinion and attitude about literature, its characteristics and language. The elaboration of the mentioned opinion will lead to a better understanding of the poetic atmosphere of the fifth and sixth century.This research discusses Sanayi’s linguistic and literary opinions. In this relation and for fulfilling this purpose, the analysis of the major elements of communication, in other words language, message (poetry), sender (poet) and the recipient (audience and reader) were analyzed on the basis of Jacobson’s theory of the communication process. Sanayi points to the role of concept and words in language, the relation of language with wisdom and thought, in addition to the influence of language. Regarding poetry, he believes that innovation and its long-term fondness, its impact and also being interesting for an absence and concealed spring and source enjoy significant importance.  He also pays attention to the relation that poetry has with enchantment and how poetry springs and is inspired from the soul and spirit. Due to Sanayi, poetry should enjoy religious and wise content.He also declares that the poet should have an odd and extraordinary style, bear an idealistic attitude, thought and wisdom, the enchantment and magic of words, ethical language usage, and fluency of poetic nature and prophetic-like influence in his poetry. According to Sanayi, the reader and audience’s preference and opinion should be of respect and his encouragement influences the poet’s words.