بازتاب آیین شادگُلی در متون دوره عباسی

یکی از آیین هایی که تاریخ نگاران و پژوهندگان آیین های ایرانی کمابیش هیچ سخنی از آن نگفته اند، جشن «شادگُلی» است که در ایران، عراق و شامِ سده های نخستین هجری (دوره عباسی) و حتی پس از آن، همه گیر و نام آشنا بوده است. در جستار پیشِ رو با روش تحلیلی توصیفی، نخست گزارشهایی را آورده ایم که در آنها نامی از شادگُلی برده شده است؛ سپس جزئیات این جشن با توجه به داده های تاریخی ادبی موجود، بیان شده است. از این داده ها روشن می شود که شادگُلی، جشنی شاهانه و بیشتر، ویژه مایه داران و سیاستمردان بوده است و توده مردم کمتر به برگزاری آن همت گماشته اند. از این جشن در منابع عربی با نامهای شاذکُلِی، شاذکُلَی، شاذکلاه، یوم نثر الورد، عید الجُلشان یاد شده و گویا در هنگامه بهار و فروانی گُلها و شکوفه ها برگزار می شده است. با توجه به متون فارسی در دست، می توان گفت گلستان جشن، گلریزگان، گل افشانی و اردیبهشتگان، نامهایی دیگر برای جشنی است که در این جستار از آن سخن گفته شد.

The reflection of Shadgoli ceremony in the texts of the Abbasid era

one of these ceremonies, hardly mentioned by historians and scholars, is Shadgoli, which was popular in the Abbasid era in Iran, Iraq and Syria (Sham). Applying the descriptive analytical approach, the aricle incorporates reports containing Shadgoli. The details of this ceremony according to the available historicalliterary data are then explained. The information obtained shows that Shadgoli has been a royal celebration dedicated to the rich and little participation of  common people is vividly seen. This ceremony is mentioned in Arabic sources as Shazkoli, Shazkola, Shazkolah, Eide NathrAlward and Eid AlJolessan. It seems that it has been held in spring, in the time of the abundance of flowers and blossoms. Considering the available Persian texts it can be said that Golestanjashn, Golrizgan, Golafshani and Ordibeheshtgan are other names for this ceremony.