تاثیرپذیری قول علی بلغاری از بحر المحبه و الستین الجامع در سرودن قصه یوسف با رویکردی تطبیقی

هدف از پژوهش پیش رو آشکار کردن این بوده است که قول علی، شاعری از بلغارهای ولگا در سرودن منظومه قصه یوسف از بحر المحبه فی اسرار الموده و الستین الجامع للطائف البساتین‌ بهره برده است. در مرحله بعد روشن کردن شیوه استفاده و اقتباس وی از این دو اثر بوده است. در پی دستیابی به این هدف، از رویکرد مکتب فرانسه در ادبیات تطبیقی استفاده شده، که بر تاثیر و تاثر مستقیم مبتنی است. مدعای پژوهش آن است که قصه یوسف علی در پیرنگ روایی (و حتی روایتهای فرعی) با بحرالمحبه و الستین الجامع شباهت بسیار و تفاوت اندکی دارد. افزون بر این در شیوه بیان و ترتیب جزئیات داستانی نیز بعضا کاملا مشابه با آن دو اثر است. در چند موضع غیرداستانی نیز مشخص است که شاعر از آن دو اثر اقتباس کرده است. جز اینها در چندین مورد علاوه‌بر شباهت در شیوه بیان با الستین الجامع، واژگان فارسی آن کتاب را هم در اثر خود به کار گرفته است. علی چنانکه خود نقل کرده فارسی و عربی هم می‌دانسته است. مجموعاً به نظر می‌رسد علی هر دو اثر را پیش چشم داشته و در مواضع اختلاف معمولاً روایتهای هر دو را جمع و منظوم ‌کرده و البته گاه فقط یک روایت را برگزیده است. هر جا هم که موقعیت مناسبی وجود داشته گفت‌وگوهای عاطفی و توصیفها را تفصیل داده است. 

Impressibility of Qul Ali from Bahr al-Mahabbah and al-Settin al-Jame' in composing Qissa’i Yusuf

This research aimed to demonstrate that Ali, a Muslim Volga Bulgar poet, drew inspiration from Bahr alMahabbah fi Asrar alMavaddah and alSettin alJame’ leLataif alBasatin (or QissaI Yusuf) in composing Qissa’i Yusuf (The Story of Joseph). Then, the author’s writing style and method of adaptation of the two works were analyzed. In so doing, the French School of Comparative Literature, which is based on direct effect, was utilized. This study asserts that Ali’s Qissa’i Yusuf has many similarities with and few differences from Bahr alMahabbah and alSettin alJame’ in the plot narrative (and even subnarratives). Moreover, some parts are entirely similar to the two said works in expression and the arrangement of story details. In some nonfictional aspects, he has also adapted the two works. In some instances, in addition to similarity with alSettin alJame’ in expression, Ali has used its Persian words in his book. Ali has also pointed out that he was proficient in Persian and Arabic. In general, it seems that Ali has considered the two works and, in disagreements, has gathered and versified the narratives of the two works together, and at times has selected a more detailed narrative, and wherever appropriate, he has elaborated on emotional dialogues and descriptions.