خوانش اسطوره‌ای حکایت «کشتنِ بهرام اژدها را و گنج یافتن» در هفت ‌پیکر

حکایتهای هفت‏پیکر نظامی، نظمی ساختاری در پیرنگ و محتوا دارد؛ اگرچه شیوه‏ روایتِ آنها خطی است، بخشهای بیشتر این حکایتها از نظر نمادپردازیِ اسطوره‏ای ساختار یگانه‏‏ای دارد. زمینه، گره‏افکنی و گره‏گشایی این حکایتها در بیشتر موارد، بازتاب شکلی اسطوره‏ای است؛ بدین شیوه که طرحِ هر بخش از این حکایتها با بیان و محتوایی نمادین و متناسب با روح آن بخش همراه است. در این پژوهش کوشش شد با استفاده از کهن‏الگوهای مطرحِ یونگی و نظریه‏ میتوسهای شکل‏دهنده‏ اثر ادبی از نورتروپ‏ فرای، خوانشی اسطوره‏ای از حکایت منظومِ «کشتن بهرام اژدها را و گنج‏یافتن» در هفت‏پیکر عرضه شود. در پایان روشن شد، سه بخش ساختاری این حکایت نشانگر زمینه‏، گره‏افکنی و گره‏گشایی است که با نمادپردازی و فضاسازی شاعرانه، الگوی تکراریِ میتوسهای تابستان، زمستان و بهار را بازتاب می‏دهد. با توجه به این الگوها رُمانس، آیرونی یا طنز و کُمدی شکل ادبی هر بخش است. این شیوه از حکایت‏پردازی در بسیاری از متونِ ادبی سنتی فارسی دیده می‏شود.

Epical Version of the Poetical Anecdote on “Murder of Dragon by Bahram, and Discovery of Treasure by Him” Within the Framework of Haft-Paykar

The anecdotes of Haft-Paykar, penned by the renowned Iranian poet, Nezami, maintain a structural discipline in relation to plot and contents. Although their narrations are linear in form, the other parts of these anecdotes maintain a unique structure in legendary symbolism. The background and presentation of solutions to different issues in these anecdotes, in majority of cases, is a reflection of the epical form. The terms of presentation of each section of these anecdotes are compatible with the symbolic contents and the spirit of each section.In this study, efforts were made to make use of ancient role models and the Theory of Myths of Northrop Frye, in a bid to present an epical version of the poetic anecdote on ‘murder of dragon by Bahram and discovery of treasure by him’. At the end, it was cleared that the three structural sections of this anecdote show the background, and resolution of problems, which with the usage of symbolism and poetic atmosphere, reflect the repeated pattern of summer, winter, and spring myths. With due attention to these patterns: romance or irony and comedy are the literary form of each section. This approach to statement of anecdotes is observed in several Farsi traditional literary texts.