تحلیل خوشه های صوتی در سوانح العشاق

سوانح العشاق تالیف احمد غزالی از جمله کتابهای برجستۀ عرفانی و اولین اثر مستقلی است که به زبان فارسی دربارۀ عشق سخن می گوید.زبان نویسنده در این اثر، زبانی است بالیده در بستر بلاغت خاص صوفیه که در جای جای آن به مقتضای کلام از آیه یا حدیثی بهره برده است. در این میان شگردهای قاعده کاه و قاعده افزای زبان، سبب برجستگی و تشخیص آن در دو محور همنشینی و جانشینی شده است. عوامل قاعده افزای زبانی، که در این مقاله بررسی و تحلیل شده از مهمترین عوامل برجسته ساز زبان سوانح در محور همنشینی است که سبب ایجاد توازن و نظم در لایه های مختلف این کتاب شده است. از میان این عوامل، نویسنده بیش از همه به توازن حاصل از تکرار واژگانی بویژه تکرار ناقص آن توجه داشته است.آنچه در این اثر سبب بسامد چشمگیر کاربرد این شگرد برجسته ساز زبانی (تکرار واژگانی) و اوج و فرودهایی در متن کتاب شده نوعی تشابه گرایی درونی و باطنی است که در زبان احمد غزالی دیده می شود. بدین ترتیب توازن سوانح بیشتر بر مبنای تشابه آوایی پدید می آید و در این تشابه گرایی نه تنها در محور همنشینی زبان سوانح بلکه در محور جانشینی نیز سبب کاربرد بیشتر انواع تشبیه به جای استعاره شده است.