نشانه‌های عرفان ایرانی- اسلامی در آثار سه عارف آندلسی: ابن عربی، ابن عبّاد رُندی و سن خوان دلا کروز

این مقاله برآن است تا طبق رویکرد پژوهشی تاریخی تحلیلی و نیز روش شناسی عرفان تطبیقی، به این مساله پاسخ دهد که آیا تالیفات عارفان ایرانی، به ویژه آنها که به زبان فارسی نوشته شده اند، نزد صوفیان آندلس، اثرگذار بوده است یا خیر. نتایج به دست آمده نشان می دهد عرفای مسلمان آندلس مانند ابن مَسَرِّه، ابن عربی و ابن عبّاد رُندی با تاثیرپذیری از اندیشه ها و کتابهای اندیشمندان شرق جهان اسلام، به ویژه عارفان ایرانی، به پیشرفت این جریان فکری در آندلس کمک کردند و تالیفات آنان در کنار کتابهای نویسندگان ایرانی که به آندلس می رسید، باعث شد عرفان و تصوف، به قدری در اسپانیای قرون وسطی ریشه بدواند که تسلط دوبارۀ مسیحیان و اخراج مسلمانان از آن سرزمین نیز نتواند باعث از بین رفتنش شود. سن خوان دلا کروز، معروفترین شاعر و عارف مسیحی اسپانیا، سروده هایی دارد که در درون مایه ، تصاویر و کاربرد اصطلاحات تخصصی با آثار عارفان ایرانی، اشتراکاتی چشمگیر دارد. از آنجا که محیط جغرافیایی و دورۀ تاریخی زندگی سن خوان، مویّد ارتباط او با مسلمانان و دسترسی به کتب عرفان اسلامی است، باید گفت که اشتراکات یاد شده، فراتر از توارد محتمل بین شاعران است و از بهره مندی وی از میراث فکری عرفای مسلمان ایرانی حکایت دارد.