تقابلهای دو گانه در بهارستان جامی

ساختار گرایی یکی از روشهای تحلیل متن است. در این روش، تقابلهای دوگانه یکی از اساسی ترین بنیانهای آن به شمار می آید. ساختار گرایان برآنند که عملکرد بنیادین ذهن انسان، خلق تقابل است که زیربنای هر فرهنگی را تشکیل می دهد. درواقع کنشهای فرهنگی ما از این تقابلهای دوگانه نشات می گیرد و تقابل واژگانی و اندیشه متباین را در درون خود نهفته دارد. این مقاله به شیوۀ تحلیلی توصیفی برآن است که با همین رویکرد به بررسی بهارستان جامی بپردازد که جلوه گاه اندیشه های اجتماعی، اخلاقی و عرفانی است و اساس حکایتهای آن را تقابل بنیان می نهد. در این سخن ضمن تبیین اندیشه و بنیان خاستگاه حکایتهای جامی در سطح ژرف ساخت به بیان تقابل در روساخت و سطح زبانی نیز پرداخته می شود. سوال اصلی پژوهش این است که خوانش متن بهارستان جامی تا چه میزان ارزش ادبی آن را بیشتر می نمایاند.