بررسی نظریه سود نیوکلاسیکی و مقایسه آن با دیدگاه اسلامی

این مقاله با ارزیابی نظریه سود نیوکلاسیکی و بررسی دیدگاه اسلامی، مولفه‌های لازم برای ساخت یک نظریه اسلامی سود را مورد توجه قرار می‌دهد. ابتدا دیدگاه نیوکلاسیک‌ها در خصوص مفهوم، منشا و مالکیت سود بررسی و بر تفاوت میان ریسک و نااطمینانی تاکید می‌گردد. نشان داده می‌شود که نیوکلاسیک‌ها درباره تعلق سود به سرمایه (عامل سوم) یا تعلق آن به عامل چهارم (کارآفرین) با یکدیگر اختلاف دارند. افزون بر این در خصوص رابطه میان استحقاق دریافت سود و پذیرش مخاطره نیز توافق وجود ندارد. هنگامی که این مکتب در چارچوب تعادل عمومی ارایه می‌شود در عمل سود را از نظام سرمایه‌داری حذف می‌کند. با توجه به اینکه در مورد منشا سود، تعلق آن و در نتیجه نوع تقسیم آن، اتفاق نیست، نتیجه کلی این است که در مکتب نیوکلاسیکی یک نظریه منسجم برای سود وجود ندارد. سپس با بررسی دیدگاه‌های اسلامی، به نکات و مولفه‌های لازم برای نظریه‌پردازی در خصوص سود اشاره می‌شود. نتیجه این است که در یک اقتصاد اسلامی لازم نیست سود فقط متعلق به یک عامل تولید مانند سرمایه یا کارآفرین باشد؛ بلکه کار و سایر نهاده‌ها نیز می‌توانند در سود شریک شوند. به علاوه، این اصل که پذیرش خطرات ناشی از نااطمینانی توسط عوامل تولید، منشا استحقاق سود برای آنهاست، منافاتی با نگرش اسلامی ندارد. در پایان به چالش‌های پیش روی دیدگاه اسلامی اشاره و بر لزوم توسعه بحث برای تدوین یک نظریه اسلامی سود تاکید می‌شود.