برآورد تاثیر ناترازی نظام بانکی بر نرخ رشد اقتصادی در ایران (رویکرد ardl)

مقدمه و اهداف: نظام بانکی به‌عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد، نقشی حیاتی در تامین مالی و پشتیبانی از رشد اقتصادی ایفا می‌کند. در ایران، ناترازی نظام بانکی که ناشی از عدم تطابق بین دارایی‌ها و تعهدات است، به‌عنوان یکی از چالش‌های اساسی مطرح می‌شود. این ناترازی می‌تواند منجر به خلق نقدینگی اضافی شود که مدیریت آن یکی از چالش‌های مهم اقتصادی کشور در دهه‌های اخیر بوده است. سیاست‌گذاران اقتصادی اغلب هدف از خلق نقدینگی را دستیابی به رشد اقتصادی بالا معرفی می‌کنند، اما نحوه ایجاد و مدیریت آن می‌تواند نتایج متفاوتی به همراه داشته باشد. این پژوهش با استفاده از داده‌های مرتبط با پایه پولی و رهیافت ardl، به بررسی تاثیر ناترازی بانکی بر نرخ رشد اقتصادی ایران می‌پردازد. هدف اصلی این مطالعه، تحلیل چگونگی تاثیرگذاری بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و دیگر متغیرهای مرتبط بر رشد اقتصادی است. نتایج این تحقیق می‌تواند به سیاست‌گذاران در اتخاذ تصمیمات بهتر برای مدیریت نقدینگی و بهبود رشد اقتصادی کمک کند.روش: این مطالعه به بررسی تاثیر ناترازی نظام بانکی بر نرخ رشد اقتصادی ایران با استفاده از روش خود رگرسیون با وقفه‌های توزیعی (ardl) پرداخته است. برای این منظور، داده‌های مربوط به متغیرهای کلیدی شامل پایه پولی، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی، بدهی دولت به بانک مرکزی، و دارایی‌های موهوم و منجمد بانک مرکزی طی بازه زمانی 1369 تا 1401 جمع‌آوری شده است. این دوره به‌ویژه از اهمیت بالایی برخوردار است زیرا شامل دوران بعد از جنگ تحمیلی و دوره‌های اقتصادی مختلف می‌باشد که می‌تواند تاثیرات ناترازی بانکی را در شرایط مختلف بررسی کند.مدل ardl به دلیل قابلیت آن در بررسی روابط بلندمدت و کوتاه‌مدت بین متغیرها به کار رفته است. ابتدا، ایستایی متغیرها با استفاده از آزمون‌های مناسب مانند آزمون دیکی - فولر بررسی می‌شود. پس از تایید ایستایی متغیرها، مدل ardl تخمین و پارامترهای مدل برآورد می‌شوند. بعد از برآورد، آزمون‌های جذر واحد و الگوهای بلندمدت بررسی می‌گردد تا نحوه تاثیرگذاری ناترازی بانکی بر رشد اقتصادی به صورت کمی مشخص شود. به‌علاوه، شبیه‌سازی‌های لازم برای بررسی اثرات شوک‌های ناترازی بر روی رشد اقتصادی نیز انجام می‌شود. این روش‌شناسی به ما این امکان را می‌دهد که به تحلیل عمیق‌تری از روابط بین ناترازی نظام بانکی و نرخ رشد اقتصادی ایران بپردازیم.نتایج: یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که تاثیر ناترازی نظام بانکی بر نرخ رشد اقتصادی ایران به‌طور معناداری وجود دارد. به‌طور خاص، بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در برخی وقفه‌ها تاثیری مثبت و معنادار بر نرخ رشد اقتصادی داشته است، اما در دیگر موارد، اثر منفی و معنادار مشاهده شده است. این نتایج نشان می‌دهد که تاثیر ناترازی بانکی به‌طور متغیر و وابسته به شرایط اقتصادی موجود می‌باشد.همچنین، دیگر متغیرهای مورد بررسی، از جمله بدهی دولت به بانک مرکزی و دارایی‌های موهوم، تاثیر منفی و معناداری بر نرخ رشد اقتصادی داشته‌اند. به‌عبارت دیگر، وجود بدهی‌های سنگین و عدم کیفیت دارایی‌های بانکی مشکلاتی اساسی برای رشد اقتصادی کشور به‌وجود آورده است. ارزیابی‌های انجام‌شده نشان می‌دهد که ناترازی بانکی به محدود کردن توان بانک‌ها برای ایجاد اعتبار و تامین مالی برنامه‌های اقتصادی منجر شده، و این موضوع خود به عدم تامین مالی پروژه‌های تولیدی و خدماتی مهم دامن زده است.بحث و نتیجه‌گیری: نتایج این پژوهش تاکید بر تاثیر دوگانه ناترازی نظام بانکی بر نرخ رشد اقتصادی ایران دارند. از یک طرف، بدهی‌های بانک‌ها به بانک مرکزی می‌توانند به‌عنوان یک منبع تامین مالی برای پیشبرد پروژه‌ها و افزایش تولید عمل کنند، اما از طرف دیگر، افزایش این بدهی‌ها می‌تواند به افزایش ریسک سیستم مالی و کاهش توان بانک‌ها برای ارائه وام به بخش‌های مختلف اقتصادی منجر شود. ناترازی بین دارایی‌ها و تعهدات بانک‌ها نیز با ایجاد فشار بر نقدینگی، می‌تواند به ایجاد بحران‌های مالی منجر شود که در نهایت بر رشد اقتصادی تاثیر منفی دارد.با توجه به اینکه ناترازی نظام بانکی به‌طور واضح بر عملکرد اقتصادی ایران تاثیرگذار است، سیاست‌گذاران باید به مدیریت اثرات آن توجه کنند. ضرورت دارد که سیاست‌های پولی با دقت بیشتری اعمال شوند و روند تسهیلات‌دهی بانک‌ها و کیفیت دارایی‌های آنان به‌طور دقیق کنترل گردد. در نهایت، پیشنهاد می‌شود که دولت و بانک مرکزی با طراحی و اجرای سیاست‌های موثر در راستای اصلاح ساختار مالی و کاهش ناترازی، زمینه‌های لازم برای رشد پایدار اقتصادی را فراهم آورند.نتایج این تحقیق می‌تواند به‌عنوان مبنایی برای تحقیقات آینده در زمینه ناترازی نظام بانکی و سیاست‌های اقتصادی در ایران مورد استفاده قرار گیرد و به ارزیابی عمیق‌تری از تعامل بین نظام بانکی و رشد اقتصادی کمک کند.

estimating the impact of banking system imbalance on the economic growth rate in iran (ardl approach)

introduction and objectives: the banking system, as one of the main focal points of the economy, plays a vital role in financing and supporting economic growth. in iran, the banking system’s imbalance, resulting from the mismatch between assets and liabilities, is a major challenge. this imbalance can lead to the creation of excess liquidity, the management of which has been a significant economic challenge in recent decades. economic policymakers often cite the goal of creating liquidity as achieving high economic growth, but how it is created and managed can yield different results. this research uses data related to the monetary base and the ardl approach to investigate the impact of banking imbalance on iran’s economic growth rate. the main objective of this study is to analyze how banks’ debt to the central bank and other related variables affect economic growth. the results of this research can help policymakers make better decisions to manage liquidity and improve economic growth.methodology: this study examines the impact of banking system imbalance on iran’s economic growth rate using the autoregressive distributed lag (ardl) method. for this purpose, data on key variables, including the monetary base, banks’ debt to the central bank, government debt to the central bank, and the central bank’s illiquid and frozen assets, were collected from 1369 to 1401 (iranian calendar). this period is important because it includes the post-iran-iraq war era and various economic periods, allowing the examination of the effects of banking imbalances under different conditions.the ardl model was used due to its ability to investigate both long-term and short-term relationships between variables. first, the stationarity of the variables was examined using appropriate tests such as the dickey-fuller test. after confirming the stationarity of the variables, the ardl model was evaluated, and the model parameters were estimated. after estimation, unit root tests and long-term patterns were examined to determine how banking imbalances affect economic growth quantitatively. in addition, simulations were performed to investigate the effects of imbalance shocks on economic growth. this methodology allows for a deeper analysis of the relationships between banking system imbalance and iran’s economic growth rate.results: the findings of this research show that the impact of the banking system imbalance on iran’s economic growth rate is statistically significant. specifically, banks’ debt to the central bank had a positive and significant effect on the economic growth rate in some lags, although in other cases, a negative and significant effect was observed. these results indicate that the impact of banking imbalance is variable and depends on the prevailing economic conditions.other variables examined, including government debt to the central bank and illiquid assets, had a negative and significant impact on economic growth. in other words, heavy debt and poor asset quality have created major problems for the country’s economic growth. the assessments showed that banking imbalances have led to limiting the banks’ ability to create credit and finance economic programs, and this has fueled the lack of financing for important production and service projects.discussion and conclusion: the results of this research emphasize the dual impact of banking system imbalance on iran’s economic growth rate. on the one hand, banks’ debt to the central bank can act as a source of financing to advance projects and increase production. still, on the other hand, an increase in this debt can lead to increased financial system risk and reduce the banks’ ability to provide loans to various sectors of the economy. the imbalance between banks’ assets and liabilities, by putting pressure on liquidity, can also lead to financial crises that ultimately negatively impact economic growth.considering that banking imbalances affect iran’s economic performance, policymakers should focus on managing their effects. monetary policies need to be implemented more carefully, and the lending process of banks and the quality of their assets need to be closely monitored. finally, it is suggested that the government and the central bank, by designing and implementing effective policies to reform the financial structure and reduce imbalances, create the necessary conditions for sustainable economic growth.the results of this research can be used as a basis for future research on banking system imbalances and economic policies in iran and contribute to a deeper evaluation of the interaction between the banking system and economic growth.jel classification: c22, e58.