تحلیل اثر گسترش ارز دیجیتال بانک مرکزی بر تاب‏آوری اقتصادی

مقدمه: جهانی ‏شدن و دیجیتالی ‏شدن، به‌ ویژه ظهور راه‌ حل‌های پرداخت نوآورانه ازسوی شرکت‌های فین‌تک و فناوری بزرگ، مانند پی‏پال، علی‌پی، وی چتپی یا لیبرا، بانک‌های مرکزی را بر آن داشته است که به ارتقای زیرساخت‌های سیستم پرداخت و همچنین، مفهوم گسترده‌تر و ارائه پول فکر کنند. گرایش فرضی به سمت «جامعه بدون پول نقد» بانک‌های مرکزی را بر آن داشت تا به فکر انتشار ارز به شکل دیجیتالی باشند که به‌عنوان «ارزهای دیجیتال حاکمیتی» یا «ارزهای دیجیتال بانک مرکزی» شناخته می‌شوند. این موضوع، موجب افزایش علاقه سیاست‏گذاران و محافل علمی به ارزهای دیجیتال بانک مرکزی شده است. معرفی ارزهای دیجیتال بانک مرکزی (cbdcs) آغاز یک دوره پولی جدید را نشان خواهد داد. نتایج یک نظرسنجی در سال 2020 نشان داد بانک‌های مرکزی که یک‌پنجم جمعیت جهان را نمایندگی می‌کنند، احتمالاً «خیلی زود» cbdc را انتشار می‌دهند؛ درحالی‌که 80 درصد بانک‌های مرکزی در سراسر جهان روی انتشار یک cbdc مطالعه می‌کنند. ازسوی‌دیگر، همه‌گیری کووید-19 نگرانی‌های عمومی را در مورد انتقال ویروس از طریق پول نقد ایجاد کرد و درنتیجه درخواست‌ها برای توسعه روش‌های پرداخت بدون تماس مانند cbdc را افزایش داد.به‌طورکلی، یکی از اهداف اصلی cbdc، افزایش دسترسی به ذخایر بانک مرکزی فراتر از قلمرو کوچک بانک‌های تجاری برای عموم مردم است؛ مفهومی که گاه از آن به‌عنوان «ذخایر برای همه» یاد می‌شود. بنابراین، پول نقد دیگر تنها شکل پول بانک مرکزی نخواهد بود که مردم می‏توانند ازطریق آن معامله و پس‏انداز کنند؛ بلکه این کارها را می‏توان با ذخایر سپرده شده در بانک مرکزی انجام داد.cbdcها می‏توانند هزینه‏ها را کاهش دهند. آنها را می‏توان ازطریق کیف پول‏های دیجیتال در دستگاه‏های تلفن همراه ارائه کرد و هزینه‏های مربوط به نگهداری حساب‏های بانکی فیزیکی و کارمزد تراکنش‏ها را کاهش داد. همچنین، cbdcها ممکن است با کاهش واسطه‌ها در زنجیره تراکنش عادی ازطریق اتصال نزدیک‌تر یا دسترسی مستقیم به حساب‌های تسویه بانک مرکزی، قیمت پرداخت‌های فرامرزی (و احتمالاً داخلی) را کاهش دهند.روش تحقیق: در این مقاله، یک الگوی تعادل عمومی پویای تصادفی با استفاده از رویکرد بیزین و داده‌های فصلی در دوره زمانی 1383:01- 1401:02 برآورد شده است.پارامترهای الگو با استفاده از رویکرد بیزین و الگوریتم random walk metropolis-hastings برآورد شده است. در این راستا داده های متغیرهای قابل مشاهده الگو شامل داده های فصلی تعدیل شده تولید ناخالص داخلی با نفت و بدون نفت، مخارج مصرفی، مخارج سرمایه گذاری، مخارج دولت، ذخایر خارجی بانک مرکزی، شاخص قیمت مصرف کننده و نرخ رشد پول است.بحث و نتایج: نتایج آزمون تشخیصی زنجیره مارکوف-مونت کارلو بروکز و گلمن (1989) نشان می‌دهد برآورد پارامتر‏ها مناسب بوده و قابل‌اتکا هستند. نتایج نشان می‌دهد افزایش انتشار cbdc، موجب افزایش نرخ بهره  و کاهش نرخ بهره حقیقی  می‏شود که کاهش تقاضا برای پول نقد، و افزایش تولید ناخالص داخلی، ساعات اشتغال و رشد اقتصادی را به همراه دارد. این بخش از نتایج پژوهش حاضر، با نتایج مطالعه ورشوساز و همکاران (1399) و سکوتی و همکاران (1401) هماهنگ و مشابه است. افزایش تولید به کاهش تورم و افزایش نرخ ارز حقیقی و ذخایر خارجی بانک مرکزی منجر می‌شود. این بخش از نتایج مقاله، با نتایج مطالعه باردیر و کمهوف (2022) هماهنگ و مشابه است. همچنین، نظر به افزایش شفافیت در اقتصاد و کاهش هزینه مبادله، مخارج مصرفی، مخارج سرمایه‏گذاری افزایش یافتند و مخارج دولت و نسبت کسری بودجه دولت به gdp کاهش یافته است.دراین پژوهش به پیروی از بریگوگلیو و گالیا (2003) و فاروژیا (2007)، از مولفه‏های ذخایر خارجی بانک مرکزی ، نسبت کسری بودجه دولت به تولید ناخالص داخلی  و تورم  جهت تحلیل تاب‏آوری اقتصادی  استفاده شد:کاهش تورم و نسبت کسری بودجه دولت به gdp، و ازسوی‌دیگر، افزایش ذخایر خارجی بانک مرکزی به افزایش تاب‏آوری اقتصادی منجر شده است.توصیه‏های سیاستی: با توجه به نتایج برآورد الگو، پیشنهاد می‏شود که دولت به‌عنوان مقام پولی، با انتشار cbdc، مخارج خود را مدیریت کرده و از این طریق کسری بودجه کاهش یابد. ازسوی‌دیگر، با انتشار این نوع ارز و افزایش شفافیت در اقتصاد، به‌عنوان یک سیاست انبساطی، شرایط برای افزایش رشد اقتصادی و به‌دنبال آن افزایش تاب‏آوری اقتصادی مهیا خواهد شد. اعلامیه تعارض منافع: نویسندگان هیچ گونه تضاد منافعی برای اعلام مرتبط با محتوای این مقاله ندارند.قدردانی‌ها: ما از داوران ناشناس برای نظرات مفیدشان که تا حد زیادی به بهبود کار ما کمک می کنند، تشکر می کنیم.

the investigation of the effect of the central bank’s digital currency expansion on economic resilience

introduction: globalization and digitization, especially the emergence of innovative payment solutions from fintech and large technology companies, have prompted central banks to consider upgrading payment system infrastructure as well as the broader concept and provision of money. the supposed trend towards a cashless “society” has prompted central banks to consider issuing currency in digital form, known as “sovereign digital currencies” or “central bank digital currencies” (cbdcs). this issue has  increased the interest of policymakers and scientific communities in digital currencies of the central bank. the introduction of central bank digital currencies will mark the beginning of a new monetary era. a recent survey found that central banks representing a fifth of the world’s population are likely to issue a cbdc &very soon,& while 80 percent of central banks worldwide are considering issuing a cbdc.on the other hand, the covid-19 pandemic has raised public concerns about the transmission of the virus through cash, thus increasing calls for the development of contactless payment methods such as cbdc.in general, one of the main goals of cbdc is to increase access to central bank reserves beyond the small territory of commercial banks for the general public; a concept sometimes referred to as reserves for all.