بررسی تاثیر ابزار تامین مالی اسلامی صکوک بر رشد اقتصادی استان‎های ایران: رویکرد گشتاورهای تعمیم‎یافته

باتوجه‌به نقش برجسته نهادهای مالی در رشد اقتصادی، نظام مالی یکی از مهم‎ترین بخش‎های اقتصادی هر کشور به شمار می‎رود. اما باتوجه‌به اسلامی بودن نظام مالی ایران، توجه به دستورات اسلامی، به‌ویژه حرمت ربا ضروری است. بنابراین، جایگزین نمودن ابزار مالی متعارف با ابزارهای مالی اسلامی و در راس آنها صکوک، یکی از فرآیندهای ضروری کشورهای اسلامی ازجمله ایران است. باتوجه‌به اینکه ارزیابی نقش ابزارهای تامین مالی اسلامی در رشد اقتصادی کشورهای مبتنی بر اصول و قواعد اقتصاد اسلامی، ضروری است، و همچنین، براساس این واقعیت که صکوک، یکی از مهم‎ترین ابزارهای تامین مالی کشورهای اسلامی است، هدف مطالعه حاضر برآورد مدل رشد اقتصادی برای استان‎های کشور و بررسی اثرات ابزار تامین مالی اسلامی صکوک بر رشد اقتصادی در دوره زمانی 1387−1400 با به‌کارگیری روش داده‎های تابلویی گشتاورهای تعمیم‎یافته (gmm) است. نتایج این مطالعه نشان می‎دهد که انتشار صکوک تاثیر مثبت و معنا‎داری بر رشد اقتصادی استان‎ها دارد. افزون‌براینْ سرمایه‎گذاری، آموزش، نرخ تورم، و باز بودن تجاری تاثیر مثبت و معنا‎دار و نرخ بیکاری، نابرابری اقتصادی، و مرگ‌ومیر تاثیر منفی و معنا‎داری بر رشد اقتصادی استان‎ها داشته‎اند. بنابراین، پیشنهاد می‎شود که سیاست‎گذاران و برنامه‎ریزان اقدام به افزایش انتشار ابزار مالی اسلامی، اتخاذ سیاست‎های توزیع مجدد، توجه بیشتر و افزایش بودجه درزمینۀ آموزش و بهداشت، و بهبود روابط سیاسی و تجاری با دیگر کشورها نمایند.

investigating the impact of the islamic financing tool of sukuk on the economic growth of iran's provinces: the approach of generalized moments

due to the prominent role of financial institutions in economic growth, the financial system is considered one of the most important economic sectors of any country. but due to the islamic nature of iran's financial system, it is necessary to pay attention to islamic orders, especially the sanctity of usury. therefore, replacing conventional financial instruments with islamic financial instruments and sukuk at the head of them is one of the necessary processes of islamic countries including iran. given that it is necessary to evaluate the role of islamic financing tools in the economic growth of countries based on the principles and rules of islamic economics, and also, based on the fact that sukuk is one of the most important financing tools in islamic countries, the purpose of this study is to estimate the growth model economic for the provinces of the country and investigating the effects of the islamic sukuk financing tool on economic growth in the period of 1387-1400 by using the panel data method of generalized moments (gmm). the results of this study show that the issuance of sukuk has a positive and significant effect on the economic growth of the provinces. in addition, investment, education, inflation rate, and commercial openness have a positive and significant effect, and the unemployment rate, economic inequality, and mortality have a negative and significant effect on the economic growth of the provinces. therefore, it is suggested that policymakers and planners increase the spread of islamic financial instruments, adopt redistribution policies, pay more attention and increase budgets in the field of education and health, and improve political and commercial relations with other countries.