بررسی سازوکارهای اخذ مالیات از معامله‌گران بورس اوراق بهادار تهران و ارائه رهنمودهای سیاستی

دولت‎ها برای اینکه بتوانند وظایف اصلی خود از قبیل تامین بهداشت، آموزش و امنیت جامعه را انجام دهند، نیاز به درآمد دارند. این درآمد می‎تواند به اشکال مختلفی تامین شود که هرکدام اثرات خاص خود را دارد. یکی از راه‎های کسب درآمدهای پایدار برای دولت استفاده از ظرفیت مالیات است. دولت می‎تواند با طراحی سیستم‎های مالیات‎ستانی در بازارهای دارایی درآمد خود را تامین کند و بازار سرمایه نیز جزء بازارهای هدف دولت خواهد بود. بنابراین، سوال اصلی پژوهش به این صورت است: سازوکار مناسب گرفتن مالیات از معامله‎گران بورس اوراق بهادار تهران چگونه است؟برای پاسخ به این پرسش، ضمن بررسی سیر تاریخی موضوع پژوهش در ایران و تجربیات موفق کشورهای هدف، با طراحی پرسش‎نامه نظرات خبرگان مالیه عمومی و بازار سرمایه در قالب مصاحبه‎های مجزا دریافت شد و با استفاده از روش تحلیل مضمون ایده‎های مطروحه در قالب مضامین پایه داده‎های مورد نیاز برای طراحی سازوکار گرفتن مالیات در بورس اوراق بهادار تهران را فراهم کرد.در پایان، نتایج تحقیق در ده حوزۀ دسته‎بندی شده و مضامین سازمان‎دهنده را تشکیل دادند. سپس مضامین یادشده در قالب ملاحظات الزامی اجرای سازوکار پیشنهادی در سه بخش اقدامات کوتاه‎مدت، میان‎مدت و بلندمدت دسته‎بندی شدند. در پایان با توجه به ملاحظات یادشده، سازوکار پیشنهادی در سه دسته مجزا از پایه‎های مالیاتی تبیین شد.

investigation of taxation mechanisms from tehran stock exchange traders; providing policy guidelines

governments need income to be able to perform their main tasks such as providing health, education, and security for society. this income can be provided in different ways, each of which has its effects. one of the ways to earn a stable income for the government is to use the tax capacity. the government can provide its income by designing tax systems in the asset markets, and the capital market will be one of the government’s target markets. therefore, the central question of the research is designed as follows: what is the appropriate mechanism for collecting taxes from the traders of the tehran stock exchange?to answer this question, while examining the historical course of the research topic in iran and the successful experiences of the target countries, by designing a questionnaire, the opinions of public finance and capital market experts were obtained in the form of separate interviews, and by using the method of thematic analysis of the proposed ideas in the form of the basic themes of the data. it provided the requirements for the design of the tax collection mechanism in the tehran stock exchange. in the end, the research results were categorized into ten domains and formed organizing themes. then, the mentioned topics were categorized in the form of mandatory considerations for the implementation of the proposed mechanism in 3 sections short-term, medium-term, and long-term measures. in the end, according to the mentioned considerations, the proposed mechanism was explained in 3 separate categories of tax bases.