جبران خدمات عوامل تولید در شرایط عدم‎اطمینان: اجرت ثابت درمقابل مشارکت در سودوزیان

یکی از یافته‎‎های اسلاملوئیان (1394) این است که لازم نیست سود فقط متعلق به یک عامل تولید باشد؛ بلکه دیگر نهاده‎ها نیز می‎توانند در سود شریک شود. افزون‎براین، این اصل که پذیرش خطرات ناشی از نااطمینانی توسط یک عامل تولید، می‎تواند منشا استحقاق سود برای آن باشد، تعارضی با نگرش اسلامی ندارد. این تحقیق با استفاده از یک الگوی ساده، مقاله اسلاملوئیان (1394) را گسترش داده و به مقایسه نظام توزیعی مبتنی بر پرداخت اجرت قطعی به عوامل تولید با نظام مبتنی بر مشارکت در سودوزیان در شرایط عدم اطمینان می‎پردازد. همچنین، چارچوب طراحی شده، امکان بررسی دیدگاه آیت‎الله صدر درخصوص سهم ماده مملوک در تولید را فراهم می‎کند. نشان داده می‎شود که در شرایط اطمینان و تعادل تفاوتی میان پرداخت اجرت قطعی به عوامل تولید با روش مشارکت در سود وجود ندارد. امّا در شرایط عدم‎اطمینان جایگزینی نظام پرداخت اجرت با یک نظام مبتنی بر مشارکت در سودوزیان تعارضی با رویکرد اسلامی برای توزیع سهم عوامل تولید اعم از نیروی کار، سرمایه فیزیکی و حتی ماده اولیه ندارد و بلکه با عدالت توزیعی سازگارتر است و با محدودکردن مزدبگیری کرامت انسانی نیز بهتر حفظ می‎شود؛ زیرا عدالت، معیار اصلی برای تعیین نوع قراردادها و انتخاب بایدهاونبایدهای سیاستی برای یک اقتصاد مبتنی بر اصول اسلامی است. بنابراین، حکومت‎ها باید با درنظرگرفتن عناصر زمان و مکان، سیاست‎های مناسب را برای جبران عادلانه خدمات عوامل تولید ازطریق تشویق به مشارکت نهاده‎ها در سود را در دستور کار خود قرار دهند. یافته این پژوهش می‎تواند درراستای ساخت یک نظریه سود برای یک نظام مبتنی بر مشارکت در سود با رویکرد اسلامی به‎کار گرفته شود.

compensation for factors of production’s services under uncertainty: fixed payment versus profit-loss sharing methods

this article is an extension of the eslamloueyan (2015). one of the key findings of that research is that the profit doesn’t need to belong to only one production factor, but other inputs can also share in the profit. in addition, the economic principle that those who bear the risks are entitled to profit does not contradict islamic viewpoints. using a simple model, we compare the distribution system based on fixed payment to the profit-loss sharing system under uncertainty. additionally, our framework allows us to examine ayatollah sadr’s theory regarding the share of the mamluk material owner in production. we argue that there is no difference between the fixed payments and the profit-loss sharing methods to compensate the services of production factors in the equilibrium under the certainty case. however, when there is uncertainty, our results suggest that replacing the fixed payment system with a profit-loss sharing system is more compatible with distributive justice and better maintains human dignity. hence, to better compensate for the services of different factors of production, governments should take specific measures to promote a profit-loss-sharing system. our findings might be used to develop a theory of profit for an economic system with an islamic perspective.