بررسی احکام پول و دلالت‎های آن بر طراحی نظام پولی

گردش صحیح پول در اقتصاد موجب پویایی اقتصاد و رونق تولید و اشتغال می‎شود. برای گردش مناسب پول، تدوین نظام پولی مطلوب ضرورت دارد. نظام پولی مشتمل بر عناصر بازار پول و سازوکار گردش پول در اقتصاد است. بررسی و شناخت احکام پول، به طراحی ترتیبات مناسب پولی کمک می‎کند.سطح اول احکام یعنی مواردی که پول به‌عنوان یک دارایی شخصی است، بررسی این احکام است: آیا پول به‌عنوان دارایی متعلق خمس می‌شود؟ کنز (نگهداری) و تقاضای پول به انگیزه سفته‎بازی چه حکمی دارد؟ آیا پول، متعلق زکات می‎شود؟سطح دوم، بررسی حکم مبادلاتی است که موضوع آنها پول است مثل قرض پول چه حکمی دارد؟ خرید و فروش پول حکمش چیست؟ اجارۀ پول چه حکمی دارد؟نتایج این تحقیق که با مشاهده فتاوا و تحلیل به‌دست می‎آیند نشان می‎دهد که 1. پول متعلق خمس است؛ 2. در صورت صلاحدید حاکم اسلامی، پول می‎تواند متعلق زکات هم باشد؛ 3. کنزِ پول با دو شرط جایز است: اولاً واجبات آن اداء شده باشد و ثانیاً موجب اخلال به نظام اقتصادی نشود؛ 4. اجاره پول جایز نیست.با رویکرد مجموعی به احکام پول، دو اصل برای نظام پولی به‌دست می‎آید: اولاً نگهداری پول و خارج کردن آن از مدار معاملات، مطلوب نیست و ثانیاً «پول نباید بازار مستقل (از بخش واقعی) داشته باشد». این دو اصل می‎توانند دلالت‎های مناسبی برای طراحی نظام پولی داشته باشد. دو مورد از دلالت‎های مهم عبارت‌اند از: 1. توسعه استفاده از قرارداد تنزیل دین (که در آن ارتباط بخش واقعی با بخش پولی حفظ می‎شود) و 2. وضع مالیات‎های سنگین بر کنز و خارج کردن پول از مدار معاملات.

Investigation of the Sharia rules of money and the implications for planning monetary system

The desirable circulation of money in the economy causes the economic dynamics and the prosperity of production and employment. For improved money circulation, it is necessary to formulate a sophisticated monetary system. Inferring and examining the Islamic jurisprudential (Fiqh) rules of money helps to design appropriate monetary arrangements. Sharia rules of money had scrutinized at two levels. The first level of Sharia rules in cases where money is a personal asset includes these rules: 1) does Khums become due on money as an asset? 2) What are the rules on the speculative or asset demand for money? Does Zakat become due on money? The second level of Sharia rules is to examine the verdict of transactions whose subject is money. What is the Sharia rule on buying and selling currency? What is the Sharia rule on renting money? The results of this research, which are obtained by observing the fatwa and analyzing the data, showed that first, money is subject to Khums, second at the discretion of the Islamic ruler, money can be subject to Zakat, third hoarding money is allowed under two conditions: Firstly, its obligations have fulfilled, and secondly, it does not cause disruption to the economic system, and forth, renting money is not allowed.With the overall approach to money rules, two principles had formulated for the monetary system: First, hoarding money and taking it out of the trading circuit is not desirable. Second, money should not have an independent market (from the real sector). These two principles can have appropriate implications for the design of the monetary system. Two of the most vital significations are the development of the debt discount contract use (in which the relationship between the real and the monetary sector maintains), and imposing heavy taxes on hoarding money and taking money out of the trading circuit on the other hand.