تلفیق دو کارکرد مدیریت سبد دارایی و ارائه خدمات پرداخت در نظام بانکی و ارائه الگوی مطلوب از منظر بانکداری اسلامی

در نظام بانکی فعلی مبتنی بر ذخیره جزئی (fractional reserve)، دو کارکرد مدیریت سبد دارایی (portfolio management) و ارائه خدمات پرداخت (payment services)، به‎طور همزمان در حال ارائه است. مدیریت سبد دارایی به کارکرد بانک در تجهیز و تخصیص منابع اشاره دارد. کارکرد خدمات پرداخت نیز، به استفاده از بدهی بانک‎ها در تسویه معاملات اشاره دارد که لازمه وجود قدرت خلق پول برای بانک‎هاست. نظام بانکی فعلی، مشکلاتی از قبیل بی‎ثباتی، بحران‎های بانکی، اخلال در توزیع درآمد، تضعیف دموکراسی و توسعه پایدار و... را ایجاد نموده که موجب ارائه پیشنهادات جایگزین از سوی اقتصاددانان شده است. مسئله این پژوهش، شناسایی الگوی مطلوب جایگزین از منظر اقتصاد اسلامی است. روش پاسخگویی نیز از طریق بررسی، توصیف و تحلیل مطالب و نتیجه‎گیری در آن زمینه است. نتایج این تحقیق نشان می‎دهد در بانکداری اسلامی، دو کارکرد مدیریت سبد دارایی و ارائه خدمات پرداخت باید از هم تفکیک شوند. کارکرد ارائه خدمات پرداخت به بانک مرکزی واگذار می‎شود. کارکرد مدیریت سبد دارایی نیز به دو صورت تامین مالی مبتنی بر سهام و تامین مالی از طریق جذب سپرده با شرط عدم پرداخت عندالمطالبه انجام می‎گیرد. نهایتاً مزایای این نظام پیشنهاد شده علاوه بر رفع مشکلات نظام فعلی ذخیره جزئی موارد تطابق بیشتر این نظام بانکی با اهداف کلان نظام اقتصادی اسلام و ماهیت بانکداری اسلامی و رفع شبهه ربا می‎باشد.

Incorporating the Two Functions of Portfolio Management and Payment Services in the Banking System and Presenting a Favorable Model from the Islamic Banking Perspective

In the current fractional reserve banking system, the two functions of portfolio management and payment services are incorporated simultaneously. The portfolio management refers to the bank’s function in absorbing and allocating funds. The function of payment services also refers to the use of bank debt in settlement of transactions, which is required for the existence of money-creation power by banks. The current banking system has created problems such as instability, banking crises, discrimination in income distribution, undermining democracy and sustainable development, and so on. The purpose of this study is to identify the optimal alternative model from the Islamic economics perspective.  The method of answering is also through reviewing, describing and analyzing the content and concluding it.  The results of this study show that in Islamic banking, the two functions of portfolio management and payment services have to be separated. Finally, the benefits of this proposed system in addition to resolving the problems of the current fractional reserve system are: greater stability of Islamic banking, lack of usury, lack of contracts formalization, and end of conflict among Islamic banking scholars. In one hand some refers to money creation and criticize others, on the other hand some believe in portfolio management and do not accept other beliefs, while both are concentrating on one function and puting another away.  The problem of this research is to identify the optimal alternative model from the perspective of Islamic economy.  The method of answering is through review, description and analysis of the material and drawing conclusions in that field.  Lastly, the advantages of this proposed system, in addition to solving the problems of the current fractional reserve system, are the cases of greater compatibility of this banking system with the macro goals of the Islamic economic system and the nature of Islamic banking, and removing the suspicion of usury.