تحلیل عرضه و تقاضای خدمات تکافلی در اقتصاد اسلامی

تکافل اجتماعی از ظهورات اصلی‌ و بارز مشارکت اجتماعی در اسلام است که معنای آن همکاری متقابل مردم در رفع نیازهای یکدیگر می‌باشد. این مفهوم در اسلام جنبه‌های گوناگون اقتصادی و غیراقتصادی دارد که این مقاله از میان آنها صرفاً به تکافل اجتماعی درخصوص نیازهای معیشتی می‌پردازد. اگر وجوه مالی انتقالی میان توانمندان و نیازمندان به‌مثابه یک خدمت (یا کالا) در نظر گرفته شود، مسائلی مانند اینکه ماهیت این خدمت (یا کالا) چیست؟ عرضه و تقاضای آن چگونه است؟ عوامل تاثیرگذار بر هریک از آنها کدامند؟ چگونه می‌توان میان عرضه و تقاضای آن تعادل ایجاد کرد؟ مطرح می‌شوند که این مقاله با استفاده از روش تحلیلی−توصیفی به‌دنبال پاسخ به آنهاست. با توجه به متفاوت بودن ماهیت خدمات تکافلی، ارائه تحلیلی درست از سازوکار عملکرد نیروهای عرضه و تقاضا و تبیین عملکرد آن، می‌تواند مسیر مدیریت و برنامه‌ریزی صحیح را در حوزه تکافل اجتماعی هموار کند.

Analysis of Supply and Demand for Services of Takaful in Islamic Economics

One of the most prominent manifestations of social contribution in Islam is Takaful (solidarity or mutual guarantee) as a co-operative system of reimbursement or repayment in case of loss, organized as an Islamic or sharia compliant alternative to conventional insurance, which Takaful proponents believe contains forbidden riba (usury) and gharar (excessive uncertainty). Under Takaful, people and companies concerned about hazards make regular contributions (donations) to be reimbursed or repaid to members in the event of loss, and managed on their behalf by a Takaful operator. Takaful means working together to meet each other’s needs.  This concept in Islam has many economic and non-economic aspects, among which this article deals only with co-operative system regarding subsistence needs. If we consider the transitional funds between the rich and the needy as a service (or commodity), the following issues arise: what are the nature of the service (or commodity)? What is its supply and demand? What are the factors affecting each of them? How to balance supply and demand? This paper tries to answer these questions using an analytical-descriptive approach. Given the different nature of Takaful, providing a proper analysis of the mechanism of supply and demand forces performance and explaining its performance can pave the way for proper management and planning in the field of Takaful.