پایداری بودجه براساس برقراری عدالت بین‎نسلی در بهره‎برداری از منابع نفتی (رهیافتی برای ایران)

در این مقاله پایداری بودجه‎ای در ایران بررسی می‎شود. نخست با مطالعه ادبیات نظری ارتباط بین عدالت بین‎نسلی در بهره‎برداری از منابع طبیعی با پایداری بودجه‎ای بررسی می‎شود و سپس پایداری بودجه‎ای ایران و رعایت عدلت بین‎نسلی با استفاده از اطلاعات بودجه به ترتیب در دو مقطع زمانی 1381−1395 و 1396−1455 سنجش و پیش‎بینی می‎شود. در دوره مورد بررسی دولت هیچ‎گاه نتوانسته مخارج خود را بدون اتکای به عواید نفتی تراز کند. در مقطع زمانی دوم و با ادامه سیاست‎های فعلی نیز بودجه دولت پایدار نخواهد بود. در دوره گذشته برابری بین‎نسلی رعایت نشده و در صورت تداوم سیاست‎های فعلی در آینده نیز این برابری وجود نخواهد داشت؛ اما به‎طور هم‎زمان می‎توان به دو هدف اجتماعی و مالی دولت‎ها نائل شد و آن استفاده از سیاست مالی مبتنی بر قاعده هارتویک است. در این صورت با برقراری عدالت بین‎نسلی شاخص‎های پایداری بودجه‎ای نیز بهبود می‎یابد؛ در معنای ساده آن، در پایان دوره اتمام ذخایر نفتی دولت می‎تواند بدون اتکا به عواید نفتی بودجه خود را متوازن کند و با پس‎انداز بخش قابل توجهی از عواید نفتی بر ذخایر ارزی خود بیفزاید و هم حقوق بین‎نسلی در استفاده از عواید نفتی رعایت می‎شود.

Sustainability of budget based on intergenerational justice in exploiting oil resources; an approach for Iran

This article examines budget sustainability in Iran. First, by studying the theoretical literature, the relationship between intergenerational justices in the utilization of natural resources with budgetary sustainability is examined, and then Iran’s budgetary sustainability and the observance of intergenerational justice using budget information in two stages is measured and predicted in 1381-1395 and 1396-1455, respectively. During the period under review, the government was never able to balance its expenditures without relying on oil revenues. In the second period and with the continuation of current policies, the government budget will not be sustainable. Intergenerational equality has not been observed in the past, and if current policies continue in the future, this equality will not exist; but at the same time, the social and financial goals of governments can be achieved, and that is to use fiscal policy based on the Hartwick rule. In this case, fiscal sustainability indicators will also improve with the establishment of intergenerational justice. In a simple sense, at the end of the period of depletion of oil reserves, the government can balance its budget without relying on oil revenues. And by saving a significant portion of oil revenues, it will increase its foreign exchange reserves, and the intergenerational rights to use oil revenues will be observed.