ارزیابی و تحلیل شاخص‎های تاب‎آوری اقتصادی برای کشورهای تک‎محصولی

تاب‎آوری اقتصادی از مولفه‎های مهم اقتصاد مقاومتی است.  این مسئله برای کشورهایی با اقتصاد تک‎محصولی بسیار مهم‎تر است؛ زیرا این کشورها به دلیل وابستگی به درآمد یک محصول خاص (مانند نفت) به‌شدت نسبت به شوک‎های مختلف آسیب‎پذیر هستند. هدف اصلی این مقاله، سنجش میزان تاب‎آوری اقتصادی در اقتصادهای تک‎محصولی در دوره 1995−2016 است. بدین منظور، براساس شاخص تمرکز صادرات، 15 کشور به عنوان اقتصاد تک محصولی برای مطالعه انتخاب شدند. شاخص‎های اقتصادی تاب‎آوری برای مطالعه نیز براساس آنگیون و باتس (2015) عبارت‌اند از: مصرف خانوارها، صادرات، تولید ناخالص داخلی، مخارج عمومی، تشکیل سرمایه ناخالص، واردات غذا، واردات و تورم. نتایج مهم مطالعه از این قرار است: 1. از بین شاخص‎های تاب‎آوری، مخارج مصرف نهایی دولت دارای بیشترین اهمیت است؛ 2. ایران در مقایسه با بیشتر کشورها با اقتصاد تک‎محصولی دارای وضعیت تاب‎آوری اقتصادی مناسبی است؛ اما در مقایسه با کشورهای منطقه مانند عربستان وضعیت مناسبی ندارد.

Evaluation and analysis of economic resilience indicators for single-product countries

Economic resilience is an important component of a resistance economy. This is much more important for countries with a single-product economy. It is once a resilient economic system that can absorb temporary or permanent risks and adapt itself to rapidly changing circumstances without losing its function. The issue of economic resilience for countries with a single-product economy or single export commodity is far more important because these countries are severely vulnerable to various shocks due to their dependence on the income of a particular product (such as oil). Therefore, the main objective of this study is to measure the resilience of economies in single export commodity economies during the period of 1995-1956. For this purpose, based on the export concentration index, Angola, Azerbaijan, Botswana, Chad, Congo, Democratic Republic of Congo, Equatorial Guinea, Gabon, Guinea-Bissau, Iran, Iraq, Mali, Nigeria, Saudi Arabia and Yemen were selected for the purpose of this study. The economic indicators of resilience for the study based on Angion and Bates (2015) are: household consumption, exports, GDP, public expenditures, gross capital formation, food imports, imports and inflation. In this study, Shannon’s entropy method was used for weight loss and topsis method, numerical taxonomy, weighted average were used for ranking of resilience indices. In addition, using the Spearman-Shannon method, these three methods were compared. The main results of the study are: 1. among the indicators of resilience, the final consumption expenditure of the state is most important. 2. Compared to most countries, Iran has a favorable economic resilience with a single-product economy, but is not well positioned compared to countries in the region, such as Saudi Arabia.