بررسی خاستگاه خیار در قرارداد مضاربه بانکی از دیدگاه فقه و حقوق اسلامی

امروزه در قراردادهای بانکی در بازار پول، انواع مختلف و متنوعی از تخلفات فقهی و حقوقی دیده می‌شود. برخی از این تخلفات ناشی از ربوی شدن یا صوری شدن قراردادهاست. از جمله عقود بانکی در راستای تخصیص و تجهیز منابع، عقد مضاربه می‌باشد که از عقود اسلامی پرکاربرد است و جایگزین مناسبی برای قرض به شمار می‎آید. یکی از مسائل مورد بحث در مورد این قرارداد بانکی، مسئله ضمان عامل (امین) است که در قرارداد مضاربه بانک به‌عنوان شرط در ضمن عقد لازم دیگر،‎ تصحیح شده است؛ درحالی‎که اشکالاتی بر این شرط از جمله خلاف مقتضای عقد مضاربه بودن، مخالفت با قاعده «بطلان ربح مالم یضمن» و مخالف صریح با روایات باب مضاربه از سوی فقهاء مطرح شده است که به دنبال آنها،‎ شرط یادشده را شرطی فاسد تلقی نموده‎اند.سوال اصلی این تحقیق، امکان‎سنجی فقهی اعمال خیار فسخ در عقد مضاربه بانکی در حالت تخلف از شرط فاسد می‎باشد. در این راستا با بررسی عیوب رضا، لاضرر، حاکمیت اراده، ‎اشتباه و تروّی،‎ نظریه حمایتی به‌عنوان مبانی و ملاک‎های خیارات در عقود، جریان خیار به‌عنوان راهکاری جبران‎کننده در شرط فاسد عقد مضاربه بررسی شده است. چنانچه مبنای جریان خیار در عقد مضاربه، حاکمیت اراده و شروط صریح و ضمنی اراده طرفین در عقد باشد، می‎توان جریان خیار در عقد مضاربه مشروط به شرط فاسد ضمان عامل را از منظر فقهی و حقوقی تصحیح کرده و قوانین و مقررات اجرایی حاکم بر آن را نهادینه‎ نمود.

Stading The Origin of Khiyar (Options) in Mudarabah Contract in Islamic Banking from Point of View of Islamic jurisprudenc & Islamic law.

Stading The Origin of Khiyar (Options) in Mudarabah Contract in Islamic Banking from Point of View of Islamic jurisprudenc Islamic law.AbstracteNowadays, in the money market banking contracts, we are faced with a wide variety of religious jurisprudence and legal infringement. Some of these violations result from the Ribaw or simulative contracts. Among the banking contracts for the allocation and equipping of resources is Mudarabah contract, which is considered a viable alternative Islamic loan agreement for borrowing. One of the issues discussed in this bank agreement is the issue of agent guarantee (trustee), as amended in the Mudarabah bank contract as a condition of additional contract. However, there are some objections to this condition, such as opposite appropriate to Mudarabah which is opposition to the rule of abolition of Rabbi and narrations about Mudarabah. In this research with regard to vice of consent, no harm rule, autonomy of volition, the mistake and supportive theory as the base of options is investigated.