تشخیص سرولوژیکی و مولکولی ویروس لکه بافت مرده گل حنا (INSV) و معرفی برخی گیاهان زینتی میزبان ویروس از 5 استان کشور

ویروس لکه بافت مرده گل حنا(insv) impatiens necrotic spot virus از مهم‌ترین توسپویروس‌های جدا شده از گیاهان زینتی در دنیا و ایران می‌باشد که تاکنون در اغلب گلخانه‌های پرورش گیاهان زینتی در استان‌های تهران و مرکزی علایم ناشی از آلودگی به آن به‌صورت لکه‌های نکروزه برگی، کلروز و کوتولگی دیده شده است. این ویروس با توجه به خسارت وارده روی میزبان‌های زینتی کشور و کاهش کیفیت و کمیت در گیاهان آلوده و در مواردی مرگ کامل گیاه میزبان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. برای تعیین میزان آلودگی گیاهان زینتی به این ویروس در کشور، طی سال‌های 90-1389 تعداد 581 نمونه برگی از 58 گونه زینتی مختلف با نشانه‌های لکه‌های نکروزه برگی، کلروز و کوتولگی شبیه به آلودگی به insv از مناطق عمده کشت و پرورش گیاهان زینتی در 5 استان کشور (گیلان 128 نمونه، مازندران 159 نمونه، تهران 122 نمونه، مرکزی 108 نمونه، دزفول 64 نمونه) جمع‌آوری و توسط آزمون سرولوژیکی الایزا (das-elisa) از نظر آلودگی به ویروس لکه بافت مرده گل حنا insv مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشانگر آلودگی 13/20 درصد نمونه‌های جمع‌آوری شده به ویروس لکه بافت مرده گل حنا و انتشار آلودگی در 4 استان از مناطق مورد بررسی بود. بیشترین آلودگی به ترتیب مربوط به استان‌های مرکزی با 7/28% آلودگی، تهران 5/24% آلودگی، مازندران 01/22% و گیلان 4/16% آلودگی بود و هیچ یک از نمونه‌های مورد بررسی مربوط به استان خوزستان به ویروس insv آلوده نبودند. طبق بررسی‌های انجام شده در این تحقیق از 58 گونه زینتی مورد بررسی 33 گونه (89/56 %) به ویروس insv آلودگی نشان دادند.تعدادی از گونه های دارای واکنش مثبت به ویروس insv در سنجش الایزا، با آزمون زنجیره‌ای پلیمراز ( rt-pcr ) با به‌کارگیری جفت پرایمرهای اختصاصی و طراحی شده برای قسمت نوکلیوکپسید (n-gene) باعث تکثیر قطعه مورد انتظار آن ناحیه و تشکیل باند bp777 در ژل آگاروز گردید. بر این اساس گیاهان آلسترومریا (مرکزی)، اریکا (مازندران و گیلان)، اسپات (مازندران و گیلان)، آهار (تهران)، آنتوریوم (گیلان و مازندران)، بنجامین (مرکزی و مازندران)، بنفشه (تهران)، بنفشه افریقایی (مرکزی و تهران)، پتوس (گیلان)، پیله آ (مرکزی)، جین جر (مازندران)، حنا (تهران و مازندران)، ختمی (مازندران، گیلان و مرکزی)، داودی (گیلان و مازندران)، دراسنا (گیلان)، دیفن باخیا (مازندران)، ُرز (مازندران، گیلان، مرکزی و تهران)، سلوی (مازندران و مرکزی)، سیکاس (مازندران)، سیسوس (مازندران)، سینگونیوم ابلق (مازندران)، شب بو (مرکزی)، شمعدانی (تهران و مرکزی)، فیکوس (مرکزی)، فیلودندرون (مرکزی و مازندران)، کاغذی (تهران)، کوروتن (تهران)، کوکب (مرکزی و تهران)، گازانیا (مرکزی و تهران)، گلایول (تهران)، مارگریت (مرکزی)، میخک (مرکزی و تهران) و همیشه بهار (مرکزی و تهران) به عنوان گیاه میزبان ویروس insv معرفی می گردند. از میان 33 گونه فوق‌الذکر بنجامین، بنفشه افریقایی، گلایول، سیسوس، سیکاس، فیکوس، ُرز، کاغذی و میخک به دلیل مشکلات استخراج مستقیم rna از بافت برگی آنها با آزمون زنجیره ای پلیمراز ( rt-pcr ) در این تحقیق بررسی نشدند.