بررسی خصوصیات بیولوژیکی و فیلوژنتیکی ویروس موزاییک کلم‌گل (Cauliflower mosaic virus) از گیاه کلزا در ایران*

ویروس موزاییک کلم‌گل (camv) یکی از ویروس‌های مهم آلوده‌کننده و خسارت زا در گیاهان تیره brassicaceae از جمله کلزا (brassica napus l.) است. جهت ردیابی camv در گیاه کلزا، در مجموع 684 عدد از نمونه‌های برگی دارای علایم ویروسی از مزارع کلزای استان‌های تهران، قزوین، چهارمحال و بختیاری، مازندران، اردبیل، آذربایجان غربی و فارس جمع‌آوری شد. نمونه‌ها با روش سرولوژیک das-elisa با آنتی سرم چند همسانهای اختصاصی برای وجود camv مورد ارزیابی قرار گرفتند. سپس جدایه‌های camv که توسط آزمون الایزا وجودشان تایید شده بود به نمایندگی از 7 استان، برای مطالعه بیشتر انتخاب شدند. برای بررسی تنوع بیولوژیکی، از علایم مشخصه و متمایز کننده این ویروس روی دو میزبان شلغم، کلم قمری و تاتوره استفاده شد. همه جدایه‌ها در شلغم لکه‌های موضعی ایجاد کردند لکن اندازه و زمان ظهور در برخی جدایه‌ها متفاوت بود. در کلم‌قمری و تاتوره هیچ علایمی دیده نشد. تکثیر ژن مربوط به پروتیین رپلیکاز در چارچوب خوانش شماره 5 از ژنوم ویروس، در آزمون pcr با استفاده از جفت آغازگرهای اختصاصی با تشکیل باند 840 جفت بازی نتایج مثبت آزمون الایزا را تایید کرد. مطالعات فیلوژنتیکی و ترسیم درخت تبارزایی نشان داد 8 جدایه مذکور به همراه دو جدایه از کشور چین (xinjiang, af140604) و مجارستان (cabb-d/h, m10376)، در یک شاخه و بقیه جدایه‌های موجود در بانک جهانی ژن در شاخه جداگانه قرار می‌گیرند.