بررسی گروه‌های سازگاری رویشی و بیماری‌زایی جدایه‌های Colletotrichum coccodes عامل خال سیاه سیب‌زمینی در ایران

بیماری خال سیاه سیب‌زمینی توسط colletotrichum coccodes ایجاد می‌شود و در اکثر مناطق کشت سیب‌زمینی ایران پراکنده است. عامل بیماری یکی از عوامل مهم کاهش عملکرد در مزرعه است و باعث پوسیدگی غده‌ها و افت وزن محصول در انبار می‌شود. وضعیت تنوع ژنتیکی و توان بیماری‌زایی این قارچ در ایران مشخص نبود. برای این منظور از مناطق عمده سیب‌زمینی کاری استان‌های اردبیل‌‍، اصفهان و همدان اقدام به نمونه‌برداری از گیاهان با علایم بیماری شد. از 108 جدایه به دست آمده 48 جدایه با توجه به مناطق نمونه برداری انتخاب شدند. بر پایه واکنش‌های سازگاری رویشی در مجموع چهار گروه چند عضوی irn-vcg1، irn-vcg2، irn-vcg3 و irn-vcg4 به ترتیب با فراوانی 86/42، 29/14، 16/4 و 16/4 درصد و شش گروه تک عضوی تعیین شدند. جدایه‌های اردبیل در گروه‌های irn-vcg1 و irn-vcg2 با فراوانی 50 و 5/12 درصد قرار گرفتند و بقیه جدایه‌ها گروه‌های تک عضوی را تشکیل دادند. سه گروه irn-vcg1، irn-vcg2 و irn-vcg3 به ترتیب با فراوانی 55، 13 و 13 درصد جدایه‌های همدان را در بر گرفتند و باقی جدایه‌ها در گروه‌های تک عضوی جای داده شدند. جدایه‌های استان اصفهان به سه گروه irn-vcg1، irn-vcg2 و irn-vcg4با فراوانی 25، 19 و12 درصد تعلق داشتند و بقیه جزو گروه‌های تک عضوی بودند. با استفاده از دو روش تلقیح اینوکلوم قارچ به غده‌های سیب‌زمینی و آلوده‌سازی ریشه، بیماری‌زایی جدایه‌ها بررسی شد. به جز پنج جدایه بقیه جدایه‌ها قادر به پوسانیدن غده‌های سیب‌زمینی بودند و همه جدایه‌ها توانستند در ریشه و ساقه زیرزمینی ایجاد بیماری کنند. مقایسه داده‌های مربوط به شدت بیماری‌زایی نشان داد شدت پوسانندگی غده‌ها و گسترش میکرواسکلروت‌های جدایه‌ها در اندام‌های زیرزمینی مستقل از هم هستند. هم‌چنین بین گروه‌های سازگاری رویشی و قدرت بیماری‌زایی جدایه‌ها هم‌بستگی وجود نداشت ولی بین این گروه‌ها و مناطق جغرافیایی جدایه‌ها هم‌بستگی اندکی دیده شد. پژوهش حاضر نشانگر تنوع قابل توجه گروه‌های سازگاری رویشی در این گونه است.