مقایسه اثر نماتدکشی چند اسانس گیاهی و متابولیت قارچی علیه ditylenchus dipsaci در شرایط آزمایشگاهی و شناسایی ترکیبات شیمیایی آن ها

Ditylenchus dipsaciنماتد ساقه و پیاز یک نماتد بیماری‌زای گیاهی است که گسترش جهانی دارد و بیشتر در مناطق معتدله شیوع داشته و خسارت می‌زند. در این تحقیق فعالیت نماتد‌کشی اسانس‌های گیاهی آویشن کوهی، پونه، میخک، مریم‌گلی و مرزه و متابولیت‌ قارچ scytalidium sp. در مقایسه با نماتدکش متام‌سدیم به عنوان شاهد مثبت در شرایط آزمایشگاهی مورد مطالعه قرار گرفت. برای تهیه زادمایه نماتد، نماتدهای جداسازی شده از سیرهای آلوده که از منطقه گوگان استان آذربایجان شرقی جمع‌آوری شده بودند، روی دیسک‌های هویج تلقیح و سپس در طی 60 روز با نگه‌داری در داخل انکوباتور با دمای 1±18 سانتی‌گراد تکثیر ‌شدند. آزمایش‌های زیست‌سنجی تاثیر اسانس‌ها و متابولیت‌ و نیز متام‌ سدیم در چهار تکرار و هفت تیمار روی نماتدهای تکثیر شده انجام و مرگ‌و‌میر نماتد‌ها بعد از 24 و 48 ساعت ثبت شد. بعد از انجام تجزیه پروبیت داده‌های حاصل، مقادیر lc50 برای هر کدام از ترکیبات مورد بررسی محاسبه گردید. مقادیر lc50 پس از 24 ساعت برای اسانس‌های میخک، پونه، مرزه و آویشن به‌ترتیب 1748، 769.2، 1662 و 4913 پی‌پی‌ام و برای متابولیت قارچی و متام سدیم به‌ترتیب 207.6 و 6.7 پی‌پی‌ام به‌دست آمد. جهت شناسایی اجزای اسانس‌های گیاهی از کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‌سنج جرمی(gc ms) مجهز به ستون db5 استفاده شد. بر اساس مقادیر lc50 به دست آمده ترکیبات مورد آزمایش به غیر از مریم‌گلی، در غلظت‌های نسبتا پایین موجب مرگ و میر نماتد d. dipsaci شدند و ارزش انجام بررسی‌های تکمیلی را دارند.جهت شناسایی اجزای اسانس‏های گیاهی از کروماتوگرافی گازی متصل به طیف‏سنج جرمی(gc ms)‏ مجهز به ستون db5 استفاده شد .

comparison of nematicidal activity of some essential oils and fungal metabolite against ditylenchus dipsaci under laboratory conditions and identifying their chemical compounds

ditylenchus dipsaci is a plant parasitic nematode that has a global distribution and is mostly prevalent and causes damage in temperate regions. in this research, the nematicidal activity of herbal essential oils of mountain thyme, oregano, clove, sage, and savory and the metabolite of the fungus scytalidium sp. were studied in comparison with metam sodium as a positive control under laboratory conditions. to prepare the inoculum of nematode, isolated nematodes from naturally infected garlics collected from gogan region (east azarbaijan province), were inoculated on carrot discs and incubated in 18±1°c for 60 days. the bioassays were performed with four repetitions and seven treatments on the reared nematodes and the mortality percent of the nematodes was recorded after 24 and 48 hours. the lc50 values were calculated using probit analysis of the data. the lc50 values after 24 hours for clove, oregano, marzeh and thyme essential oils were 1748, 769.2, 1662 and 4913 ppm, respectively, and 207.6 and 6.7 ppm for fungal metabolite and metam sodium, respectively. gas chromatography connected to a mass spectrometer (gc ms) equipped with a db5 column was used to identify the components of plant essential oils and the metabolite as well. based on the obtained lc50 values, the tested compounds, except sage flower, caused the mortality of d. dipsaci in relatively low concentrations and are worth to conduct complementary studies.