نماتدهای خانواده pratylenchidae در مراتع و جنگل‏ های استان کرمان: اولین گزارش pratylenchus dakotaensis در ایران

اکوسیستم‏های مرتعی و جنگلی استان کرمان برای حفظ مناطق خشک و نیمه‏خشک اهمیت ویژه‏ای دارند. نماتدهای انگل گیاهی، علی‏رغم این‏که در همه زیست‏بوم‏ها‏ وجود دارند، به دلیل ماهیت پنهان خود اغلب نادیده گرفته می‏شوند. در این میان نماتدهای انگل داخلی خانواده pratylenchidae از اهمیت ویژه‏ای برخوردارند. در این بررسی 32 گونه از نماتدهای بالاخانواده tylenchoidea از‏ جمله پنج گونه‏ pratylenchidae از فراریشه گیاهان مرتعی و جنگلی استان کرمان جمع‏آوری و شناسایی شد. گونه‏‏های شناخته‏شده عبارتند از hirschmanniella gracilis از چمن‌ مرتعی، گونه‏ی zygotylenchus guevarai از مرغ و پونه‌ کوهی، گونه‏ی pratylenchus neglectus از بادام‌ کوهی، چمن‌ مرتعی و خارشتر و گونه‏ی p. thornei از زرشک، چمن ‌مرتعی، گز، بابونه‌ وحشی و نی. علاوه بر آن‌، گونه‏ای شبیه p. dakotaensis در یک نمونه خاک فراریشه چمن مرتعی جمع‏آوری و شناسایی شد. بررسی مشخصات ریخت‌سنجی و ریخت‌شناختی، مطابقت آن با p. dakotaensis را تایید کرد. این گونه‏ با داشتن سر سه حلقه‌ای، مشبک بودن نوارهای بیرونی سطوح جانبی، دم مخروطی با انتهای تخت و حلقه‌های نامنظم و وجود نر از سایر گونه‌های این جنس متمایز می‌شود. این گونه برای اولین بار از ایران گزارش می‏گردد. در بین گونه‌های شناسایی شده این خانواده، بیشترین پراکنش و تنوع میزبانی مربوط به گونه p. thornei و رایج‌ترین زیستگاه نماتدهای زخم ریشه و گونه h. gracilis، چمن مرتعی بود. این پژوهش نشان می‏دهد نماتدهای زخم ریشه می‏توانند به عنوان عامل خسارت‏زای پوشش‌های گیاهی در اکوسیستم‏های مرتعی و جنگلی استان کرمان عمل کرده، به‌علاوه تهدیدی بالقوه برای اراضی کشاورزی مجاور نیز باشند.

nematodes of the family pratylenchidae in the rangelands and forests of kerman province: first report of pratylenchus dakotaensis in iran

rangeland and forest ecosystems in kerman province are vital to sustaining arid and semi-arid environments. plant parasitic nematodes, despite being present in all ecosystems, they are often overlooked due to their hidden nature. among them, root endoparasitic nematodes of the family pratylenchidae are particularly important. in this study, 32 nematode species of the superfamily tylenchoidea, including five species of pratylenchidae, were collected and identified in the rhizosphere of rangeland and forest plants in kerman province. the identified species include hirschmanniella gracilis from meadow-grasses; zygotylenchus guevarai from cynodon dactylon and mentha longifolia; pratylenchus neglectus from wild almond, meadow-grasses and alhagi; and p. thornei from barberry, meadow-grasses, tamarisk, wild chamomile and reed. additionally, p. dakotaensis was identified in one soil sample from the rhizosphere of meadow-grass, based on morphometric and morphological characteristics. this species is characterized by a head with three annuli, areolated outer bands of the lateral field (mainly at the anterior and posterior ends of the body), a conical tail with a blunt end and irregular annulation, and the presence of males. this is the first report of p. dakotaensis from iran. among the identified species of the family, p. thornei was the most widespread and diverse host rang species, and the most common habitat for root lesion nematodes and h. gracilis was meadow-grass. this study highlights root-lesion nematodes as significant contributors to vegetation damage in kerman province’s rangeland and forest ecosystems, with potential risk to neighboring agricultural lands.