بررسی مناطق مرکبات‌خیز جنوب ایران از نظر وجود بیماری میوه سبز و ناقل آن *

بیماری میوه سبز مرکبات یا هوانگ لونگ بینگ‌ (hlb) پیشتر از جنوب ایران گزارش شده است. بررسی‌هایی در زمینه پراکنش بیماری و ناقل آن در مناطق مرکبات کاری جنوب کشور انجام شد که نتایج حاصل از آنها در مقاله حاضر ارایه می‌شود. پسیل آسیایی مرکبات (diaphorina citri) در تمامی مناطق مورد بازدید در استان‌های سیستان- بلوچستان، هرمزگان و کرمان و شهرستان‌های داراب و لار در استان فارس از روی درختان مرکبات جمع‌آوری شد. در آزمون‌های پی سی آر مستقیم و دو مرحله‌ای اختصاصی نوع آسیایی عامل بیماری میوه سبز، ازبین 140 نمونه پسیل جمع‌آوری شده از استان‌های سیستان- بلوچستان و هرمزگان 103 نمونه مثبت ارزیابی شدند. با استفاده از همین آزمون‌ها 22 اصله درخت پرتقال والنسیا، دو نمونه پرتقال محلی، یک نمونه نارنگی از نیکشهر و سرباز (سیستان- بلوچستان) و 16 اصله درخت پرتقال والنسیا از سندرک و رودان (استان هرمزگان) آلوده ارزیابی شدند. تعیین ترادف محصول پی سی آر دو مرحله‌ای با جفت آغازگرهای طراحی شده از روی ژن opm ( 909 جفت باز) در دو نمونه پرتقال والنسیا از سیستان- بلوچستان و هرمزگان نشان داد که در صد همسانی قطعات تعیین ترادف شده (به‌ترتیب رس شمارهای hq267229 و hq267230 در بانک ژن) با یکدیگر 8/99% و با قطعه مشابه ژن opm باکتری liberibacter asiaticus ca.،100-5/99% است. آنالیز فیلوژنتیکی با استفاده از قطعه تعیین ترادف شده نیز وجود نوع آسیایی بیماری میوه سبز درایران را تایید کرد. پیوند یک نمونه پرتقال والنسیای دارای علایم بیماری در نیکشهر روی نهال‌های سالم گریپ فروت و پرتقال والنسیا موجب ظهور علایم پیسک لکه‌ای(اختصاصی بیماری میوه سبز) شد. وجود پسیل آسیایی مرکبات برای اولین‌بار از استان فارس گزارش می‌شود. براساس علایم بیماری، انتقال با پیوند، ردیابی باکتری عامل بیماری در پسیل مرکبات و درختان پرتقال و نارنگی دارای علایم با استفاده از آغازگرهای اختصاصی و نیز شباهت قطعه تعیین ترادف شده با قطعه مشابه از باکتری نوع آسیایی، نوع آسیایی بیماری میوه سبز در استان‌های سیستان- بلوچستان و هرمزگان به‌طور گسترده وجود دارد.