وقوع و بیماری‌زایی برخی گونه‌های قارچی روی گل جالیز

گونه های گل جالیز(orobanche spp.) ، انگل اجباری و از عوامل محدود کننده کشت تعدادی ازمحصولات مهم کشاورزی بوده و باعث ایجاد آسیب و خسارت محصول در گیاهان دولپه ای از قبیل گوجه فرنگی، توتون، آفتابگردان، بادمجان، سیبزمینی و هویج می شوند  (barker et al., 1996). گرچه روش های متعدد سنتی برای کنترل گل جالیز در محصولات مختلف به کار رفته است اما هیچیک از آنها موثر نبوده اند (amsellem et al., 2001). از طرف دیگر روشهای موثر همچون ضدعفونی خاک، گران بوده و با خطرات زیست محیطی همراه هستند (foy et al., 1989). کنترل بیولوژیک روش کنترل جایگزینی می باشد و تعدادی از جدایه های موفق قارچی در سراسر جهان گزارش شده اند که قادر به کنترل رضایت بخش این بیمارگرها می باشند (boari and vurro, 2003). در ایران قارچ های fusarium oxysporum، f. solani، rhizoctonia solani و urocystis orobanches از روی گل جالیز گزارش شده اند (ershad, 2009). رستمی و همکاران سه گونه f. proliferatum، f. torulosum و f. circinatum را از گل جالیز در ایران جداسازی نمودند (rostami et al., 2015). f. chlamydosporum، f. solani، f. semitectum، f. oxysporum، f. reticulatum، f. pallindoroseum، f. diversisporum و f. virguliform توسط درویش نیا و همکاران (2013) از گل جالیز مصری (o. aegyptiaca) در ایران گزارش شده اند. به منظور بررسی قارچ های همراه با گل جالیز، نمونه هایی از این گیاه (o. ramosa) با علائم پژمردگی یا پوسیدگی در ساقه و طوقه از مزارع گوجهفرنگی روستاهای فیروزآباد و قره قشلاق شهرستان کوثر،استان اردبیل، جمع آوری شدند. نمونه ها بعد از شستشو، با هیپوکلریت سدیم یک درصد به مدت دو دقیقه ضد عفونی سطحی گردیدند و روی محیط کشت pda کشت شده در دمای 25 درجه سانتی گراد قرار گرفته و به صورت روزانه بازدید شدند و جدایه های قارچی خالص سازی و نگه داری شدند. در نهایت تعداد 90 جدایه به دست آمد و از بین آنها 46 جدایه بر اساس ویژگی های میکروسکوپی و مرفولوژیکی آنها روی محیط کشت pda و cla  (برای گونه های فوزاریوم) شناسایی شدند (leslie and summerell, 2006). همچنین dna ژنومی یک جدایه نماینده از هر گونه شناسایی شده مرفولوژیکی، استخراج شد (liu et al., 2000) و توالی منطقه its ژن ریبوزومی آنها (its1 + 5.8s + its2)  با استفاده از جفت آغازگر its1 و its4 تکثیر شد (white et al., 1990). محصولات واکنش زنجیره ای پلیمراز تخلیص و توالی یابی شدند (شرکت ماکروژن، کره جنوبی). سپس توالی های به دست آمده با توالی های موجود در پایگاه اطلاعاتی ncbi مقایسه شدند. جدایه های قارچی متعلق به جنس های غالب در شرایط آزمایشگاهی بر روی گرهک های گل جالیز در داخل کیسه های پلاستیکی شفاف حاوی گیاهچه های گوجه فرنگی، به روش بواری و ورو (2003) مایه زنی شدند و علائم ایجاد شده روی گرهک ها، سه هفته پس از مایه زنی بر اساس شاخص های زیر نمره دهی شدند (نمره صفر: غیر بیماریزایی؛ نمره 1: علائم جزئی مانند قهوه ای شدن و کاهش سرعت رشد؛ نمره 2: ممانعت از رشد گل جالیز و قهوه ای شدن و نکروز گرهک ها؛ نمره 3: نکروز کامل و سریع و از بین رفتن ثبات و سفتی گرهک ها(. برای هر گونه سه تکرار در نظر گرفته شد. بر اساس ویژگی های مرفولوژیکی و مولکولی 46 جدایه، جدایه های شناسایی شده، به سه جنس fusarium (فراوانی: 41.3 درصد)، macrophomina (فراوانی: 54.4 درصد)  و aspergillus (فراوانی: 4.3 درصد) متعلق بودند.  در این تحقیق گونه های f. fujikuroi و aspergillus ochraceus برای اولین بار از روی گل جالیز در جهان گزارش می شوند. همچنین macrophomina phaseolina، f.acuminatum وf.equiseti اولین بار از گل جالیز در ایران گزارش می گردند. بر اساس نتایج آزمون بیماری زایی، تمام گونه های فوزاریوم و ماکروفومینا بر روی گل جالیز ایجاد بیماری نمودند. بیشترین میزان آلودگی گرهک ها مربوط به گونه های f. proliferatum، f. acuminatum  و f. fujikuroi  بود.

Occurrence and pathogenicity of some fungal species on broomrape

Rootknot nematodes(Meloidogyne spp.) are the most important parasitic nematodes infecting cucurbits plants. These nematodes cause 5% loss in crop production and also provide favorable conditions for coinfection with other plant pathogens. Trichoderma harzianum Rifai is a potential biocontrol agents for controlling the plant pathogens, including plant parasitic nematodes. In order to find the effective isolate/s of T. harzianum for management of rootknot nematodes on cucumber, a suspension of 107 spores/ml of four isolates of T. harzianum with 36, 39, 42 and 43 codes was evaluated by soil drenching method. Twenty four hours after soil drenching of fungus isolates, four leaf stage seedlings of cucumber (cv. Super Dominus) were inoculated with 2000 eggs and second stage juveniles of Meloidogyne javanica and kept for two months in the greenhouse and the experiment was conducted as a completely randomized design with four replicates. The results showed that the isolate Th42 was the most effective isolate on reducing the biological activity of nematode as compared to other treatments. The isolate Th42 reduced the number of eggs, galls, egg masses and reproductive factor by 69.2, 81.8, 88.6 and 70%, respectively, as compared to control treatment.