بررسی و تحلیل نقش و اثرات درآمدهای مالیاتی بر توزیع درآمد و توسعه انسانی (مطالعه موردی کشور ایران)

مالیات علاوه بر آنکه از مهمترین منابع مخارج دولت است، یکی از ابزارهای سیاستی موثر در برقراری ثبات اقتصادی، تخصیص مجدد منابع اقتصادی و تعدیل نابرابری درآمد است. لذا هدف از این مقاله بررسی تاثیر درآمدهای مالیاتی بر توزیع درآمد و توسعه انسانی است که با توجه به ارتباط توزیع درآمد و توسعه انسانی در مباحث نظری و تجربی می‌توان از متغیر شاخص توسعه انسانی به عنوان نشانگر توزیع درآمد استفاده کرد. بنابراین برای بررسی این موضوع، در ابتدا مدلی معرفی شده و سپس با استفاده از روش خود رگرسیون با وقفه‌ی توزیعی (ardl) ، این مدل برای دوره زمانی 13911350 برآورد شده است. نتایج حاکی از آن است که با افزایش سهم درآمدهای مالیاتی مستقیم و کاهش سهم درآمدهای مالیاتی غیر مستقیم از تولید ناخالص داخلی، شاخص توسعه انسانی کاهش یافته و نابرابری در توزیع درآمد تشدید می‌شود. در کنار بررسی اثر مالیاتهای مستقیم و غیرمستقیم، عواملی همچون نرخ بیکاری، نرخ تورم و درآمدهای نفتی نیز مورد توجه قرار گرفته است؛ به گونه‌ای که با کاهش نرخ بیکاری و افزایش درآمدهای نفتی، توزیع درآمد عادلانه‌تر شده است و به بهبود توسعه انسانی پایدار کمک کرده است. همچنین نرخ تورم دارای رابطه مثبت با شاخص توسعه انسانی است که البته این رابطه معنی‌دار نمی‌باشد.

Analyzing the role and impacts of Tax revenues on Income distribution and Human development (A Case Study of Iran)

Tax is one of the most important sources of government expenditures, and an effective policy instruments in economic stabilization is economic resources allocation and also adjustment of income inequality. The purpose of this paper is to study the impact of tax revenues on income distribution and human development which regard to the relationship between income distribution and human development in theoretical and experimental issues can be used of Human Development Index as an indicator of income distribution. Hence, we use Autoregressive Distributed Lag (ARDL) model for 1971 2014 period. The results shows that with increasing share of direct tax revenues and reducing the share of indirect tax revenues of GDP, Human Development Index decreased and exacerbate inequality in the income distribution and also, unemployment rate decrease and oil revenues increase, will improve sustainable human development. At last, inflation has a positive relationship with the Human Development Index, although this relationship is not significant.