رقابت و تاثیر آن بر افزایش رفاه اجتماعی: شواهدی از صنایع تولیدی ایران با استفاده از روش‌های هاربرگر و کولینگ - مولر

ساختار بازار و تاثیر آن بر رفاه اجتماعی موضوعی است که می‌توان ظهور آن را با تاریخ علم اقتصاد همزاد دانست. اگرچه در عمل تقریباً نمی‌توان شرایط رقابت کامل را تصور نمود اما، می‌توان با تحقق بخشی از شرایط این بازار، تحقق بازاری با ساختار نزدیک به رقابت کامل را انتظار داشت. در ایران با تصویب سیاست‌های کلی اصل 44 قانون اساسی سعی شده است تا زمینه‌های شکل‌گیری رقابت در اقتصاد ایران پدید آید تا با تحقق آن، رفاه اجتماعی افزوده شود. بر این اساس،مساله اصلی این پژوهش بررسی توانایی افزایش رفاه اجتماعی با تغییر ساختارهای در صنایع تولیدی ایران است. بدین منظور و برای تعیین ساختار بازار از دو روش هرفیندال–هیرشمن و آنتروپی استفاده گردیده و برای برآورد میزان افزایش رفاه اجتماعی با تغییر ساختارهای غیررقابتی از دو روش هاربرگر و کولینگ–مولر استفاده شده است. داده‌ها از سرشماری کارگاه‌های صنعتی توسط مرکز آمار ایران، در سال‌های اول برنامه‌های دوم، سوم و چهارم توسعه (1374، 1379 و 1384) استخراج گردیده است.یافته‌های این پژوهش نشان‌دهنده افزایش رفاه اجتماعی در صنایع تولیدی ایران در سال 1384 برحسب روش هاربرگر بیش از یازده هزار میلیارد ریال می‌باشد. این میزان با تغییر روش به کولینگ–مولر به بیش از 35 هزار میلیارد ریال افزایش می‌یابد.براساس نتایج این پژوهش و با تحقق شرایط رقابت کامل می‌توان رفاه اجتماعی جامعه را به شدت افزایش داد. از نظر سیاست‌گذاری این یافته نمایان‌گر توانایی افزایش رفاه نه با سرمایه‌گذاری‌های جدید، بلکه با تحقق بیشتر شرایط رقابت کامل است.