برآورد میزان ناکارایی تخصیص منابع در بخش صنعت ایران

معرفی:یک از مفاهیم بنیادین در اقتصاد مفهوم کارایی است که در حوزه های متعدد اقتصاد کابرد دارد. کارایی در مصرف و تولید در ادبیات اقتصاد خرد جایگاه ویژه ای دارد. تمرکز مقاله حاضر روی مفهوم کارایی در حوزه تولید است که خود مشتمل بر انواعی است. سوال مهمی که در ادبیات اقتصاد مطرح است این است که وضعیت کنونی اقتصاد از وضعیت کارا چقدر فاصله دارد و به عبارتی دیگر میزان ناکارایی چقدر است. شواهد و حقایق آماری به وضوح نشان می دهد که اقتصاد جمهوری اسلامی ایران در بخش های مختلف خود از ناکارایی نسبتا زیادی رنج می برد که می تواند ناشی از عوامل متعدد باشد از جمله سهم زیاد دولت در اقتصاد، کنترل های دولتی در بخش های مختلف اقتصادی، انحراف قیمت های نسبی داخلی از قیمت های نسبی جهانی، نظام حمایتی بی هدف، تکنولوژیهای فرسود، فساد و رانت گسترده اقتصادی و غیررقابتی بودن محصولات تولیدی. هرچند عدالت اقتصادی نباید قربانی افزایش کارایی شود، ولی به نظر می رسد در چهار دهه گذشته اقتصاد جمهوری اسلامی خود کارایی قربانی شده است و اقتصاد در مسیر درستی قرار نگرفته است که حاصل آن رشد اقتصادی پایدار باشد. تاکید بیش از حد بر بحث عدالت اقتصادی در دو دهه گذشته و غفلت از موضوع کارایی گمراه کننده بوده است. به نظر می رسد که بررسی میزان ناکارایی در بخش های مختلف اقتصادی و عوامل موثر بر آن برای برنامه ریزی های آتی اقتصادی بسیار ضروری است. توجه به انواع مختلف کارایی در یک مقاله نمی گنجد و به همین جهت هدف مقاله حاضر، برآورد میزان ناکارایی تخصیص منابع در بخش صنعت ایران می‌باشد.متدولوژی:برای این منظور، در مرحله اول میزان انحرافات هر بخش در صنعت محاسبه ی می شود و در مرحله دوم با استفاده از یک مدل پانل و روش تحلیل تابع مرزی تصادفی به تخمین نتایج در 23 صنعت فعال با کدهای دو رقمی isic طی بازه زمانی 13931374 پرداخته می شود.یافته ها:نتایج مدل تحلیل تابع مرزی تصادفی نشان می دهد که کارایی صنایع در بخش تولید حدودا 60 درصد می‌باشد. همچنین به سبب فزاینده بودن بازده به مقیاس در صنعت ایران، هزینه نهایی و هزینه متوسط تولید نزولی است و تولید در ناحیه اقتصادی صورت نمی گیرد. به همین جهت بنگاه‌ها در ایران به مقیاس کارای تولید نرسیده و در مقیاس فعلی حداکثر کننده سود نیستند. همچنین نتایج تخمین تابع تصادفی مرزی نشان می‌دهد که نیروی کار مهمترین جز در محاسبه انحراف از کارایی می باشد.نتیجه:بنابراین ارتقاء سطح کیفی نیروی کار موجود از طریق آموزش‌های ضمن خدمت، آموزش های فنی و حرفه‌ای لازم به منظور بالا بردن سهم شاغلان متخصص و ایجاد انگیزه لازم در نیروی کار از طریق ایجاد ارتباط مستمر بین سطح دستمزد و جبران خدمات نیروی کار و سطح بهره‌وری آن ضرورت دارد. همچنین ضرورت دارد عوامل موثر بر افزایش ناکارایی در بخش های مختلف اقتصادی مورد تحقیق و بررسی قرار گیرد تا بتوان سیاست های اقتصادی خود را در جهت حذف و یا لااقل کاهش این عوامل طرح ریزی نماید.

Estimation of Resource Allocation Inefficiency in the Iranian Manufacturing Sector

INTRODUCTION Efficiency is a fundamental concept in economics and is applied in various economic areas. In microeconomics, efficiency has a particular role in consumption and production. The focus of this article is on production efficiency, which itself consists of many kinds. In the economics literature, the important question is that how much the current economic situation is away from the efficient situation and, in other words, what the extent of inefficiency is. Statistical facts and evidence clearly show that the Islamic Republic of Iran’s economy suffers from a relatively high level of inefficiency in its various sectors, which can be induced from different factors including big size of the public sector, governmental controls in various economic sectors, deviation of domestic relative prices from the world relative prices, untargeted protective system, old technologies, widespread corruption, and economic rents and lack of competitiveness of domestic outputs. Although economic justice should not be sacrificed for increasing efficiency, it seems that the efficiency itself has been sacrificed during the last four decades of IR Iran’s economic life. The economy has not been on the right path to deliver sustainable economic growth. Too much emphasis on the issue of economic justice in the last two decades and ignoring the issue of efficiency have been misleading. It seems that the investigation of efficiency in various economic sectors and identification of its determinants are essential for future financial planning. Various kinds of efficiency cannot be dealt with in one article. For this reason, the purpose of this paper is to estimate resource allocation inefficiency in the Iranian industrial sector.  METHODOLOGY For this purpose, we calculate in the first stage the deviations in each subsector of the industry. Then in the second stage, we estimate inefficiencies in 23 industries with twodigit ISIC codes over 13741393. FINDINGS The empirical results derived from the stochastic frontier function show that the industry’s efficiency in the production sector is about 60 percent.  Also, due to increasing returns to scale in the Iranian industry, marginal and average production costs are decreasing, and production does not occur in economic areas.  Therefore, firms operating in Iranian industries are not profit maximizers and have not reached an efficient production scale. Our estimated stochastic frontier function also shows that the labor force is an essential part of efficiency deviation in our calculations.  Therefore, it is necessary to promote labor quality through learningbydoing as well as technical and professional education to increase their share and create incentives.  CONCLUSION This aim can be reached by linking labor force compensation and wages to its productivity. Also, it is necessary to investigate and evaluate the influential factors causing inefficiency in various economic sectors to design economic policies to eliminate or at least reduce these factors.