اثرات تکانه های مخارج دولت بر بهره‌وری نهاده ها، و ترجیحات مصرف کنندگان در ایران

نقش تکانه های مخارج بخش عمومی در اقتصاد همواره مورد توجه سیاست‌گذاران و اقتصاددانان بوده است. مخارج دولت شامل مصرف و سرمایه گذاری دولت است.  این پژوهش به بررسی اثرات انواع تکانه های مخارج دولتبر متغیرهای کلان اقتصادی برای داده های سالیانه 1395-1357 در ایران می پردازد. به طور خاص اثرات تکانه های مخارج دولت بر متغیرهای محصول، مصرف بخش خصوصی، سرمایه گذاری بخش خصوصی، دستمزد واقعی و اشتغال بررسی می‌شود. به علاوه در این پژوهش تاثیر مخارج دولت بر رفتار خانوار و بنگاه بررسی شده است. بنابراین، نقش سرمایه گذاری دولت از طریق تابع تولید و نقش مصرف دولت از کانال تابع مطلوبیت وارد الگو شده است. الگو متناسب با اقتصاد ایران به گونه ای طراحی شده که قاعده پولی بانک مرکزی ایران بر اساس حجم پول و همچنین بودجه دولت بر اساس درآمدهای نفتی، مالیاتی، اوراق مشارکت و قرض از بانک مرکزی باشد. در نهایت الگو برای اقتصاد ایران برآورد شده است. مزیت این الگو نسبت به سایر پژوهش ها در ایران، مطالعه همزمان تاثیر انواع مخارج دولت بر بهره وری نهاده های تولید و ترجیحات مصرف کنندگان است. به عبارت دیگر، الگو در برگیرنده تاثیر سرمایه بخش عمومی در تقویت بهره وری بنگاه ها و وابستگی ترجیحات مصرف کنندگان به مصرف دولت است. الگوی بکار رفته در این تحقیق دارای ویژگی هایی از قبیل داشتن پایه های اقتصاد خرد، چسبندگی اسمی، بازار رقابت ناقص و تعادل عمومی است. بخش های موجود در الگو شامل خانوارها، بنگاه ها، دولت و بانک مرکزی است. با توجه به تصادفی بودن الگو، امکان بررسی اثرات تکانه های اسمی و واقعی بر متغیرهای کلیدی اقتصاد فراهم می‌شود. به عبارت دیگر، برای حل و برآورد الگو از چهارچوب تعادل عمومی پویای تصادفی ((dsge  کینزی‌های جدید استفاده شده است. پس از حل الگو، سیستم معادلات خطی با روش بیزی برای اقتصاد ایران برآورد شده است. نتایج برآورد بیزی نشان می‌دهد که سرمایه بخش عمومی بر تابع تولید و همچنین مصرف دولت بر تابع مطلوبیت تاثیر مستقیم دارد. از آزمون های تشخیص همگرایی تک متغیره و چند متغیره مارکوف چان مونت کارلو (mcmc)، مطابقت توزیع های پیشین و پسین و همچنین مقدار نهایی درستنمایی برای ارزیابی الگو استفاده شده است. همچنین از طریق مطابقت نمودارهای شبیه سازی متغیرها و تکانه ها، الگو ارزیابی شده است. با توجه به نتایج بدست آمده از برازش الگو، این الگو برای اقتصاد ایران مناسب به نظر می رسد. واکنش های آنی تکانه های مصرف دولت و سرمایه گذاری دولت بر روی متغیرهای محصول، مصرف بخش خصوصی، سرمایه گذاری بخش خصوصی، دستمزد واقعی و اشتغال بررسی شده است. همچنین اثرات تکانه های مصرف و سرمایه گذاری دولت مقایسه شده‌اند. نتایج نشان می دهد که در ایران، انباشت سرمایه عمومی باعث تقویت بهره وری بنگاه ها می شود. همچنین، ترجیحات مصرف کنندگان تحت تاثیر مصرف دولت است. ملاحظه می شود که بین مصارف عمومی و خصوصی رابطه جانشینی وجود دارد. به علاوه، تکانه مصرف دولت باعث افزایش سرمایه گذاری بخش خصوصی، محصول، اشتغال و دستمزد واقعی می شود. تکانه ی مثبت سرمایه گذاری دولت نیز موجب افزایش محصول، اشتغال، دستمزد واقعی و کاهش مصرف خصوصی می شود. همچنین یک رابطه ی مکملی بین سرمایه گذاری های عمومی و خصوصی وجود دارد. به نظر می‌رسد که سرمایه گذاری دولت، می‌تواند از طریق ایجاد و گسترش زیرساخت ها باعث افزایش سرمایه گذاری بخش خصوصی شود. نتایج بدست آمده، تاکید بر نقش تکانه مثبت سرمایه گذاری دولت در بهبود شرایط اقتصادی تاکید دارد. بر اساس یافته ها، توجه به نقش سیاست های مخارج دولت برای مقابله با رکود با اهمیّت به نظر می رسد.

The Effects of Government Expenditure Shocks on Input Efficiency and Consumer Preferences in Iran

The role of public sector expenditure shocks in the economy has always been of interest to policymakers and economists.  The government expenditures include government consumption and investment. This study investigates the effects of government expenditure shocks on macroeconomic variables for the annual data during 19782016 in Iran. In particular, the effects of government expenditure shocks on product variables, private sector consumption, private sector investment, real wages, and employment are examined. In addition, in the present study, the effect of government expenditure on household and enterprise behavior has been investigated. Therefore, the role of government investment through the production function and the role of government consumption through the utility function have entered the model. The model, appropriated for Iran’s economy, is designed in such a way that the monetary rule of the Central Bank of Iran would be based on the amount of money and also the government budget would be based on oil revenues, taxes, bonds and loans from the Central Bank. Finally, the model is estimated for the Iranian economy. The advantage of this model over other studies in Iran is the simultaneous investigation of the effects of various types of government expenditure on the inputs efficiency and consumer preferences. In other words, the model includes the impact of public sector investment on improving the efficiency of enterprises and dependence of consumer preferences on government consumption. The features of the model used in this research include having the fundamentals of microeconomics, nominal rigidity, incomplete competition market, and general equilibrium. The sections of model include households, enterprises, government, and the central bank. Since the model is random, it is possible to study the effects of nominal and actual shocks on key variables of the economy. In other words, the new Keynesian Dynamic Stochastic General Equilibrium (DSGE) has been used to estimate the model. After solving the model, the system of linear equations by Bayesian method is estimated for the Iranian economy. The estimation results show that public sector investment has a direct effect on the production function and also government consumption has a direct effect on the utility function. The MarkovChanMonteCarlo (MCMC) univariate and multivariate convergence tests, the matching of the prior and posterior distributions, as well as the final likelihood value were used to evaluate the model. Moreover, the model was evaluated through   matching simulation diagrams of variables and shocks. According to the results obtained from evaluation, this model seems appropriate for the Iranian economy. The immediate responses of government consumption and investment shocks to the variables of product, private sector consumption, private sector investment, real wages, and employment are examined. The effects of government consumption and investment shocks are also compared. The results show that in Iran, the accumulation of public investment improves the efficiency of enterprises. Moreover, consumer preferences are influenced by government consumption. In addition, the government consumption shock increases private sector investment, product, employment and real wages. The positive government investment shocks also increases efficiency, employment, real wages and reduces private consumption. On the other hand, there is also a complementary relationship between public and private investments. It seems that government investment can increase private sector investment by creating and expanding infrastructure. The results emphasize the role of the positive shock of government investment in improving economic conditions. Based on the findings, it seems important to pay attention to the role of government expenditure policies in dealing with the recession.