کاربرد الگوریتم فاخته و الگوریتم کرم شب تاب در شبیه سازی و پیش بینی تقاضای پول در ایران تا افق 1404

تقاضای پول یکی از متغیرهای اساسی اقتصاد است که در تعیین الویت‌ها و انتخاب سیاست‌های پولی مورد استفاده سیاستگذاران قرار می‌گیرد؛ زیرا اثرات سیاست‌های پولی از کانال رفتار تقاضای پول توسط بخش خصوصی به بخش واقعی اقتصاد منتقل می شود. بنابراین استفاده از تکنیک‌های پیشرو در زمینه پیش‌بینی این متغیر اساسی می‌تواند برای سیاستگذاران پولی راهگشا باشد. در این پژوهش رفتار تقاضای پول با تعریف محدود با استفاده از الگوریتمهای فاخته و کرم شب‌تاب شبیه‌سازی شده است. برای هر یک از این الگوریتم‌های تکاملی سه فرم تبعی خطی و درجه دو و نمایی در نظر گرفته شده است. سپس با بررسی دقت پیش‌بینی‌های داخل نمونه با استفاده از معیارهای مقایسه عملکرد مدل‌های رقیب، دقیق‌ترین مدل برای پیش‌بینی میزان تقاضای پول تا افق 1404 تحت سه سناریو خوشبینانه، بینابین و بدبینانه مورد استفاده قرار گرفته است. نتایج این پژوهش حاکی از دقت بیشتر الگوریتم فاخته در مقایسه با الگوریتم کرم شب‌تاب، انتخاب مدل نمایی به عنوان دقیق‌ترین مدل بررسی شده، رابطه مستقیم تقاضای پول با تولید ناخالص داخلی و نرخ ارز و رابطه غیرمستقیم با نرخ تورم است. همچنین رشد متوسط سالانه 11/23 ، 6/29 و 0/68 درصدی تقاضای پول به ترتیب در اثر وقوع سناریو خوش‌بینانه، بینابین و بدبینانه و کاهش تقاضای واقعی پول از سال 1401 در صورت بروز سناریو بدبینانه از نتایج دیگر این پژوهش هستند. یافته‌های حاصل از سناریوسازی نشان می‌دهد که کارایی و نتیجه تصمیمات مقامات پولی در همراهی با تقاضای پول به اتخاذ سیاست‌های مناسب در عرصه نرخ تورم و نرخ ارز وابسته است.