اثر مالیات بر ارزش افزوده بر بهره‌وری و تعیین نرخ بهینه آن دراقتصاد ایران: ترکیب رهیافت مرز تصادفی و الگوی رشد درونزا

هدف از نگارش این مقاله، این است که با استفاده از یک تابع تولید ترانسلوگ و مدل اثر تصادفی، نشان دهد که نسبت مالیات بر ارزش افزوده، چه تاثیری روی میزان بهره وری در ایران دارد؛ همچنین با استفاده از یک الگوی رشد درونزا شامل خانوار، بنگاه و دولت، نرخ بهینه ی این مالیات با کالیبره کردن مدل برای اقتصاد ایران برآورد شود. در این پژوهش، سعی شده است با استفاده از آمارهای موجود برای تمام استان های ایران از زمان اجرایی شدن مالیات بر ارزش افزوده، یعنی دورهی 7831-7831 با استفاده از روش داده های تابلویی و مدل مرز تصادفی ونرم افزارهای eviewsوmicrofit تاثیر مالیات بر ارزش افزوده بر میزان بهره وری در این دوره، بررسی شود. نتایج این پژوهش، نشان می دهند که افزایش سهم مالیات بر ارزش افزوده، تاثیر مثبتی روی بهبود میزان کارایی تولید دارد؛ امّا تاثیر آن بر کارایی فنی و بازده به مقیاس منفی است. این موضوع نشان می دهد که اثر مالیات بر ارزش افزوده بر روی بهره وری در ایران پیچیده است و باید توجه بیشتری روی تاثیرات مالیات بر ارزش افزوده بر بهره وری شود؛ برای مثال اختصاص دادن سهمی از مالیات بر ارزش افزوده به امور تحقیق و توسعه و همچنین استخدام نیروی کار متخصص هم در سازمان های مالیاتی و هم در سایر بنگاه های تولید کننده، می تواند سبب افزایش بهره وری تولید شود؛ همچنین نتایج حاصل ازبرآورد الگو، نشان می دهد که نرخ بهینه ی مالیات بر ارزش افزوده، برای اقتصاد ایران با در نظر گرفتن درآمدهای نفتی 73درصد است و بدون در نظر گرفتن درآمدهای نفتی 17 درصد است.