بررسی عوامل تعیین‌کننده درآمدهای مالیاتی در ایران: رویکرد اقتصادسنجی بیزینی

درآمدهای مالیاتی، معمول‌ترین و مهم‌ترین منابع تامین بودجه دولت می‌باشد. به عبارت دیگر، نقش درآمد مالیاتی به عنوان موثرترین ابزار سیاست مالی در بودجه دولت حائز اهمیت است. بنابراین با توجه به نقش اساسی درآمدهای مالیاتی در وضعیت اقتصادی دولت‌ها و از سوی دیگر پیشنیاز اقدامات موثر جهت اعمال سیاست‌های مالی مناسب، آگاهی از عوامل تعیین کننده‌ی آن است، مطالعه حاضر با استفاده از رویکرد اقتصادسنجی بیزینی و بکارگیری روش میانگین گیری مدل بیزینی (bma) به بررسی عوامل موثر بر درامدهای مالیاتی در ایران در دوره 13921350 پرداخته است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد که متغیرهای نرخ سواد، رشد تولید ناخالص داخلی، رشد جمعیت، ارزش افزوده بخش صنعت و مخارج دولت اثر مثبت و نرخ ارز، ضریب جینی، ارزش افزوده بخش کشاورزی، و درآمدها و ارزش افزوده بخش نفت اثر منفی بر درآمدهای مالیاتی دولت دارند. پیشنهادهای سیاسی منتج از بررسی نتایج عبارتند از: افزایش درآمدهای مالیاتی از طریق تغییر در ساختار اقتصاد و افزایش سهم صنعت و صنعتی کردن بخش کشاورزی؛ اصلاح قوانین مالیاتی و ارائه راهکارهای اجرایی کارآمد در راستای کاهش فرار مالیاتی سرمایه‌گذاران بزرگ؛ اندیشیدن تمهیداتی در راستای افزایش کارایی و اثربخشی نظام آموزشی

Investigating determinants of tax revenues in Iran: A Bayesian Econometric Approach

Abstract Tax revenues are the most important sources of public funding. In other words, the role of tax revenues as the most effective tool of fiscal policy, is very important. Therefore, according to the essential role of tax revenue on governments’ economic situation, and since a prerequisite for effective actions in order to implement appropriate fiscal policies, is to know its determinants, this paper tried to investigate the determinants of tax revenues in Iran during 13501392, using a Bayesian Econometric Approach and applying Bayesian Model Averaging. The results show that some variables such as literacy rate, GDP growth, population growth, value added of industry sector, and government expenditure have positive effects, but variables such as exchange rate, GINI index, value added of agricultural sector, oil revenue, and value added of oil sector have negative effects on tax revenues. The policy recommendations resulted from this study are: To increase tax revenues through structural changes in economy by increasing the share of industry sector and industrialization of agricultural sector; To improve tax laws and to find executive effective solutions in order to decrease big investors tax evasion; and to try in order to increase efficiency and effectiveness of the education system.