از تلاوت تا تمرد؛ سیر تحولی تفکر جریان قرّاء به سمت خارجی‌گری (خوارج)

پیدایش خوارج در عصر حکومت امیرالمومنین(ع) این پرسش را مطرح می‌کند که کدام جریان فکری بیشترین تاثیر را در شکل‌گیری خوارج داشته است. نگاه این پژوهش به موضوع خوارج، بیان تاریخ خوارج نیست، بلکه به دنبال اثبات این فرضیه است که تفکر و بینش قرّاء در گذر زمان، به سمت خارجی‌گری پیش رفت و بخش قابل‌توجهی از قرّاء در سیری تحولی به سوی اندیشة خارجی‌گری متمایل شدند و موجب شکل‌گیری و پیدایش خوارج گشتند. این پژوهش به دنبال کشف مشابهات و نشانه‌های مشترک میان تفکر قرّاء و خوارج است. روندی که طی آن اندیشه‌های جریان قرّاء به تدریج به سمت گرایش‌های خارجی‌گری و تاثیرگذاری بر افکار جامعه حرکت کرد و در این فرایند، انگاره‌ها و باورهای جریان قرّاء به‌تدریج به سمت اندیشه‌هایی با خاستگاه خارجی متمایل شد و در نهایت به خوارج تبدیل گردید. برای تحلیل این روند، به مقایسة تطبیقی تفکر قرّاء و خوارج توجه ‌شده و به تبیین مشابهت‌ها و نشانه‌های ظهور تفکر خوارج در میان قرّاء اشاره شده است. مهم‌ترین هدف این تحقیق در کنار سایر اهداف تببینی مد نظر دستیابی به سیر تحولی قرّاء به سمت خارجی‌گری است که با تکیه بر روش تحقیق کتابخانه‌ای و تحلیلی انجام شده است.

from recitation to rebellion: the evolutionary process of the qura'a movement's thought toward kharijism

the emergence of the khawarij during the era of the rule of the commander of the faithful (pbuh) raises the question of which intellectual movement had the greatest influence on the formation of khawarij. the approach of this research to the issue of khawarij is not to present the history of khawarij, but rather to prove the hypothesis that the thinking and insight of the readers progressed towards kharijism over time, and a significant portion of the readers, in a process of evolution, inclined towards kharijism, leading to the formation and emergence of the khawarij. this research seeks to discover similarities and common features between the thinking of the qura’a and khawarij. a process in which the thoughts of the qura’a movement gradually moved towards kharijism tendencies and influenced the thoughts of society. in this process, the ideas and beliefs of the qura’a movement gradually inclined towards thoughts of kharijism origin and eventually became khawarij. to analyze this process, attention has been paid to a comparative comparison of the thinking of the qura’a and the khawarij, and an explanation of the similarities and signs of the emergence of khawarij thinking among the qura’a has been pointed out. the most important goal of this research, along with other theoretical goals, is to achieve the evolution of readers towards kharijism, which has been carried out by relying on library and analytical research methods.