نوع مواجهه‌ امیرمومنان علی با ایرانیان غیرمسلمان (عصر حاکمیت)

آگاهی از نوع مواجهه‌ امیرمومنان علی با ایرانیان غیرمسلمان در زمان حاکمیت خویش، از آن جهت که می‌تواند الگویی شایسته از فرهنگ برخورد با غیرمسلمانان را به‌نمایش بگذارد و نیز در روشن‌تر شدن چگونگی مواجهه‌ آن حضرت با ایرانیان و رفع پاره‌ای از شبهات و گمانه‌ها موثر باشد، از اهمیت خاصی برخوردار است. سوالی که این نوشتار درصدد است تا پاسخ شایسته‌ای برای آن بیابد، این است که نوع مواجهه‌ امیرمومنان با ایرانیان غیرمسلمانان در زمان حاکمیت خویش چگونه بوده است؟ دستاورد این نوشتار که با بهره‌گیری از شیوه‌ توصیفی تحلیلی سامان یافته، چنین است: امام علی در برابر غیرمسلمانان سیاست مدارا را در پیش گرفته و آنان را به‌عنوان اهل ذمه پذیرفته بودند و تحکمی بر آنان روا نمی‌داشتند؛ عدالت را در برخورد با آنان رعایت می‌کردند و می‌کوشیدند مشکلات آنان را برطرف سازند؛ در دریافت جزیه و خراج بر آنان سخت‌گیری نمی‌کردند و در مواردی هدایای آنان را نیز می‌پذیرفتند. امام رافت اسلامی را در برخورد با آنان به‌نمایش می‌گذاشتند و این رفتار مداراگونه در گرایش آنان به اسلام و اهل‌بیت بی‌تاثیر نبوده است.