تحلیل پیوند تاریخ و تفسیر ادبی (فرهنگی) معاصر

تفسیر ادبی (فرهنگی) از رویکردهای معاصر و نوین، تفسیری است که از سوی امین الخولی نواندیش مصری نظریه‌پردازی شد و توسط شاگردان و قرآن‌پژوهان بعدی ادامه و توسعه یافت. در تفسیر ادبی معاصر، تبارشناسی مفردات قرآنی و گزارش‌های تاریخی ناظر به عصر جاهلی و زمان نزول، رکن اصلی به‌شمار می‌آید و نتایج آن در دو محور «بازشناسی تاریخ عصر جاهلی» و «تفسیرِ دقیق‌تر آیات» قابل پیگیری است. این مقاله به روش کتابخانه‌ای و رویکرد تحلیلی تبیینی و با تمرکز بر آثار قرآن‌پژوهان مکتب تفسیر ادبی معاصر تلاش کرده تا گونه‌های پیوند تاریخ و فرهنگ عصر نزول و تفسیر ادبی معاصر را در محور دوم نشان دهد. حاصل اینکه معنایابی تاریخی واژگان قرآن، تصحیح تفسیر برخی آیات، بازتفسیر قصص قرآن و نقد کاربست گزارش‌های تاریخی نادرست در تفسیر، از آثار پیوند تاریخ با تفسیر ادبی است که می‌تواند به صورت الگویی به کار گرفته شود. در عین حال انحصار معنای قرآن در بافت تاریخی نزول و متاثر، دانستن قرآن از فرهنگ زمانه و تمسک به گزارش‌های ضعیف تاریخی، از انحرافات تفسیر ادبی در بهره‌مندی از تاریخ است.