نقد دیدگاه اتان کلبرگ در تحلیل مفهومی و پیشینه‌شناسی اصطلاح «رافضه»

اتان کلبرگ، خاورشناس معاصر و شیعه‌پژوه صهیونیستی و فعال در حوزۀ مطالعات شیعی است. او در دو مقاله‌ای که در خصوص اصطلاح رافضه تدوین کرده، در تلاش برای تبیین معنای این اصطلاح و پیشینه‌شناسی آن است. کلبرگ با استفاده از منابع متقدم شیعه و اهل‌سنت، معنای اصطلاحی رافضه و بار معنایی این اصطلاح را مورد بررسی قرار می‌دهد. او بر این نکته اصرار دارد که اصطلاح رافضه که ابتدا دارای معنایی منفی بوده، توسط ائمۀ شیعه به اصطلاحی مثبت و افتخارآمیز بدل شده است. همچنین پیشینۀ اصطلاح رافضه را از زمان ادریس نبی و بعد از آن حضرت موسی تا تاریخ اسلام دنبال می‌کند. در نقد دیدگاه او به روش تحلیل محتوای کیفی، به تفسیر دیدگاه وی و شناسایی خلاهای این دیدگاه در اصطلاح‌شناسی و شناخت پیشینه پرداخته شد. یافته‌های پژوهش نشان داد که کلبرگ اولاً میان معنای لغوی و اصطلاحی قائل به تمایز نشده و از مفهوم‌شناسی لغوی غفلت نموده است؛ به همین دلیل در پیشینه نیز میان دو معنا خلط کرده است؛ ثانیاً او در نهایت نتوانسته مدعای خود را که اثبات بار معنایی مثبت برای اصطلاح رافضه است، به اثبات برساند و دلیل متقنی ارائه کند، بلکه دلایل متعدد تاریخی و حدیثی خلاف این ادعا را نشان می‌دهد. همچنین وی در مقالات خود به نتیجۀ روشن نرسیده و صرفاً احتمالات را بیان کرده است و در دسته‌بندی اقوال و احتمالات نیز انسجام روشی و نظم منطقی را رعایت نمی‌کند.